ΤΟ ΧΡΟΝΙΚΟ ΤΗΣ ΑΝΤΡΕΙΟΣΥΝΗΣ

Κι όταν αμέσως μετά τη νίκη, στη Δύση εμφανίστηκαν καλοθελητές ν' αποδώσουν στον εαυτό τους έστω και τη μισή απ' αυτή, πιο μακριά η όρεξή τους ακόμα δεν έφτανε, ο Έρενμπουργκ, απαντώντας σ' αυτούς, μίλησε εντελώς ξεκάθαρα πάνω σ' αυτό το "και".

Στην πρώτη του κιόλας μεταπολεμική ανταπόκριση έγραφε: "Εάν εξετάσει κανείς το πτώμα του φασισμού, θα δει ότι σ' αυτό υπάρχουν πολλές λαβωματιές, από γρατζουνιές μέχρι βαριά τραύματα. Όμως ένα τραύμα ήταν θανατηφόρο κι αυτό το προξένησε ο Κόκκινος Στρατός".

Είναι λίγο το να καταστρέψεις το φασισμό στο πεδίο της μάχης· χρειάζεται να τον καταστρέψεις στη συνείδηση, στη μισοσυνείδηση, σ' εκείνη την ψυχική παρανομία, που είναι φοβερότερη από την παρανομία των σαμποταριστών. Δεν μπορείς να εξαφανίσεις μια επιδημία με την επιείκεια προς τα μικρόβια.

Δεν περιμένω από τις στρίγκλες δάκρυα μετάνοιας, παρ' όλο ότι όλες οι στρίγκλες έχουν κιόλας εφοδιαστεί με τα μιξομαντηλάκια τους, που έγιναν της μόδας του 1945 και της μεταπολεμικής μεταμφίεσης. Αλλά γιατί σιγοκλαίνε οι μωρές παρθένοι; Εμείς δεν το θέλουμε το φασιστικό δηλητήριο, το αραιωμένο με τα δάκρυά τους