ΤΟ ΝΟΗΜΑ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ

Ο άνθρωπος είναι στον ύψιστο βαθμό ιστορικό ον. Βρίσκεται εντός της ιστορίας και η ιστορία βρίσκεται εντός του. Μεταξύ του ανθρώπου και της ιστορίας υφίσταται μια τόσο βαθιά, μυστηριακή, πρωταρχική και συνεκτική σχέση... που ο διαχωρισμός μεταξύ τους είναι αδύνατος. Είναι αδύνατον να αποσπάσεις τον άνθρωπο από την ιστορία και να τον εξετάσεις αφηρημένα, όπως είναι αδύνατον να αποσπάσεις την ιστορία από τον άνθρωπο, και να τη μελετήσεις από τα έξω, δηλαδή από μια μη ανθρώπινη οπτική γωνία. Ούτε είναι δυνατό να θεωρήσεις τον άνθρωπο απομονωμένο από τη βαθύτατη πνευματική πραγματικότητα της ιστορίας... Η "ιστορικότητα", με την κυριολεκτική της σημασία, αποκαλύπτει την ουσία της ύπαρξης, την εσωτερική πνευματική ουσία του κόσμου και του ανθρώπου, και όχι μόνον τα εξωτερικά φαινόμενα. Η "ιστορικότητα", από τη φύση της, δεν είναι φαινομενολογική αλλά βαθιά οντολογική...

Για να διεισδύσω σε αυτό το μυστήριο της "ιστορικότητας", πρέπει πρώτα απ' όλα να κατανοήσω αυτήν και την ιστορία ως τα βάθη μου, ως κάτι δικό μου, ως τα βάθη της δικής μου ιστορίας και του δικού μου πεπρωμένου. Πρέπει να θέσω τον εαυτό μου εντός του ιστορικού πεπρωμένου και το ιστορικό πεπρωμένο εντός του δικού μου ανθρώπινου πεπρωμένου... Όλες οι ιστορικές εποχές αντιπροσωπεύουν το δικό μου ιστορικό πεπρωμένο• όλες αυτές είναι δικές μου...

Η ρωσική σκέψη στη διάρκεια του 19ου αιώνα ασχολήθηκε πρωτίστως με τα ζητήματα της φιλοσοφίας της ιστορίας. Στο οικοδόμημα της φιλοσοφίας της ιστορίας διαμορφώθηκε η εθνική μας συνείδηση... Η αυθεντική ρωσική σκέψη τείνει προς το εσχατολογικό πρόβλημα του τέλους, έχοντας χροιά αποκαλυψιακή. Σε αυτό έγκειται η αντίθεσή της με τη σκέψη της Δύσης... Πάντοτε είχα ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τα προβλήματα της φιλοσοφίας της ιστορίας. Ο παγκόσμιος πόλεμος και η επανάσταση αύξησαν αυτό το ενδιαφέρον... Ωρίμασε μέσα μου το σχέδιο ενός βιβλίου για τα θεμελιώδη προβλήματα της θρησκευτικής φιλοσοφίας της ιστορίας...