ΤΟ ΕΡΑΤΕΙΟ

ΤΟ ΕΣΚΙ ΣΑΡΙΣΑΜΠΑΝ - ΤΟ ΣΑΡΙΣΑΜΠΑΝ - ΧΡΥΣΟΥΠΟΛΗ

Τι ήταν τελικά το Εσκί Σαρίσαμπαν; Οδηγήθηκε νομοτελειακά στον αφανισμό τον 17ο αιώνα; Ερωτήματα που τίθενται για τον μεγάλο οικισμό που ήταν έδρα του Οθωμανού διοικητή με 50 καταστήματα. Οι απαντήσεις ανατρέπουν, κατά μέρος, τωρινές αντιλήψεις για τον ομιχλώδη οικισμό. ’γνωστο από πότε, υπήρξε ακμαίος στις παρυφές του Ερατεινού, ευρισκόμενος πάνω στη βυζαντινή πεδινή και μετέπειτα οθωμανική Εγνατία Οδό (Θεσσαλονίκης - Κωνσταντινούπολης). Υπερβαίνοντας στερεότυπα περί παρακμής του το 1667, γίνεται γνωστό πως η ακόλουθη εξαφάνιση της κώμης Αχμέτ Αμπάδ, που θα τον αντικαθιστούσε, τον επανέφερε στην ανάπτυξη. Η επαναλειτουργία της Εγνατίας Οδού, από Βάσοβα προς Γραβούνα, στάθηκε η αιτία της δημιουργίας νέου περάσματος στον Νέστο και νέου οικισμού - σταθμού εξυπηρέτησης ταξιδιωτών. Με οθωμανική απόφαση άνθρωποι του Εσκί Σαρίσαμπαν, περί το 1850, έστησαν 810 χαμόσπιτα. Αυτά ήταν τα "Χάνια του Σαρίσαμπαν". Ο νέος οικισμός τράβηξε κόσμο και το παζάρι του παλιού Σαρίσαμπαν. Η μετεξέλιξη του οικισμού είναι το νέο Σαρίσαμπαν, η τωρινή Χρυσούπολη. Οι Οθωμανοί ονόμασαν τον παλιό τους οικισμό Εσκί Σαρίσαμπαν (εσκί = παλιό). Έως τα τέλη του 19ου αιώνα το Εσκί Σαρίσαμπαν του Ερατεινού και το νεότερο συνυπήρχαν. Έκτοτε το παλιό ερήμωσε.