ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ

Μετά το βιβλίο της Γυναίκες στην πορφύρα, η Βυζαντινολόγος Τζούντιθ Χέριν κάνει μια συνολική αποτίμηση της Βυζαντινής περιόδου:

«Ήξερα πως η «παραμυθένια» Κωνσταντινούπολη με τα λαμπρά οικοδομήματα και την εμπορική ακτινοβολία της θα διαμόρφωνε τον πυρήνα του βιβλίου», γράφει η Τζούντιθ Χέριν. «Αυτό που δεν ήξερα όμως είναι πως θα ανέτρεχα τόσο συχνά σε αυτή την ξεχωριστή δυναμική του βυζαντινού πολιτισμού, σε αυτό το κράμα ζωτικότητας, επινοητικότητας και καινοτομίας, που εκτεινόταν από τη διοίκηση και τη θρησκεία μέχρι τα στρατιωτικά και πνευματικά επιτεύγματα. Το Βυζάντιο κατάφερε να αναπτύξει ένα θαλάσσιο εμπρηστικό όπλο και να κρατήσει για πάντα κρυφό το μυστικό του. Είχε τη δύναμη να τροφοδοτήσει και να υπερκεράσει μια βαθύτατα διαιρετική έριδα που στράφηκε γύρω από τον ρόλο των ιερών εικόνων και τον χαρακτήρα της θρησκευτικής πίστης. Αντίθετα με τη λατινική χριστιανοσύνη και τη μουσουλμανική Ανατολή που επέμεναν στη διατήρηση των ιερών κειμένων στις δικές τους ιερές γλώσσες, τη λατινική και την αραβική, το Βυζάντιο είχε την τόλμη να μεταφράσει την ελληνική Βίβλο σε μια γραπτή γλώσσα που επινόησαν οι λόγιοί του για να διευκολύνουν τον προσηλυτισμό των Σλάβων. Είχε την πειθαρχία να διατηρήσει σταθερή την αξία του νομίσματος του για περισσότερα από επτακόσια χρόνια. Είχε την επινοητικότητα να αναπτύξει κληρονομικές μορφές εξουσίες διατηρώντας παράλληλα την ρωμαϊκή διοίκηση. Η πολυπολιτισμική του κληρονομιά, συνδυασμός ρωμαϊκών, παγανιστικών, χριστιανικών και ελληνικών παραδόσεων, του επέτρεψε αμέτρητες φορές να ανταπεξέλθει στις αντιξοότητες και να μην εξαφανιστεί αφήνοντας πίσω μόνο το ίχνος των επιτευγμάτων του. Το Βυζάντιο αυτό, που διαψεύδει το γενικά αποδεκτό στερεότυπο είναι μια κοινωνία ζωντανή, επινοητική, που πιστεύει με πάθος στο δικαίωμα της να υπάρχει».