ΡΩΜΗ ΚΑΙ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗ ΣΤΗΝ ΠΡΩΤΟΔΕΥΤΕΡΑ ΣΥΝΟΔΟ 861

ΤΑ ΣΩΖΟΜΕΝΑ ΠΡΑΚΤΙΚΑ

Η Πρωτοδευτέρα σύνοδος της Κωνσταντινουπόλεως (861) υπήρξε η αφετηρία της κρίσεως των σχέσεων του παπικού θρόνου και του πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως κατά την πρώτη περίοδο της πατριαρχίας του ιερού Φωτίου (858-867). Η σύγκλησή της αποφασίσθηκε από τον βυζαντινό αυτοκράτορα Μιχαήλ Γ', με την πρόθυμη συναίνεση του πάπα Νικολάου Α', για την τόνωση των σχέσεων των δύο θρόνων, οι οποίες είχαν κλονισθεί μετά την αντικανονική απόφαση του εικονομάχου αυτοκράτορα Λέοντα Γ' (717-741) να υπαγάγει τις επαρχίες της Νότιας Ιταλίας και του Ανατολικού Ιλλυρικού στην δικαιοδοσία του θρόνου της Κωνσταντινουπόλεως (732-733). Δυστυχώς, τα Πρακτικά της Πρωτοδευτέρας συνόδου καταστράφηκαν μετά την εκθρόνιση του πατριάρχη Φωτίου (867), αλλά τα περιληπτικά Πρακτικά των τεσσάρων πρώτων συνεδριών για την αναθεώρηση της κρίσεως του Ιγνατίου διασώθηκαν σε λατινική μετάφραση από τον καρδινάλιο Deusdedit (ΙΑ' αιώνας). Βεβαίως είναι γνωστή η σπουδαία έρευνά του διαπρεπούς ρωμαιοκαθολικού βυζαντινολόγου Francis Dvornik για την τραγική κρίση των σχέσεων Ρώμης και Κωνσταντινουπόλεως κατά την περίοδο της πατριαρχίας του ιερού Φωτίου, αλλά δεν υπάρχει μια ορθόδοξη ειδική μελέτη για τη σύγκληση, τη συγκρότηση, την αποστολή και το έργο της Πρωτοδευτέρας συνόδου. Υπό την έννοια αυτή, η παρούσα έκδοση παρουσιάζει μια ορθόδοξη προσέγγιση των σωζόμενων αποσπασματικών πηγών και μαρτυριών για να καλυφθεί ένα κενό στην ελληνική ιστορικοκανονική γραμματεία.