ΠΡΟΣ ΜΙΑ ΟΛΙΣΤΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ ΤΟΥ ΥΛΙΚΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ

ΔΙΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ

Ο υλικός πολιτισμός μας περιβάλλει και όμως συνήθως παραβλέπεται. Αν και είναι αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινής μας ζωή, το θεωρούμε δεδομένο. Αυτή η στάση έχει επηρεάσει επίσης την ακαδημαϊκή εξέταση του υλικού πολιτισμού, αν και αυτό τώρα αρχίζει να αλλάζει, με τον υλικό πολιτισμό προσφάτως να αναδύεται αυτοδικαίως ως ένα κυρίαρχο πεδίο έρευνας στις κοινωνικές επιστήμες. Ο Carl Knappett επιδιώκει να συμβάλει σε αυτό το αναδυόμενο πεδίο υιοθετώντας μια ευρεία διεπιστημονική προσέγγιση, που βασίζεται στην αρχαιολογία και ενσωματώνει την ανθρωπολογία, την κοινωνιολογία, την ιστορία της τέχνης, τη σημειωτική, την ψυχολογία και τη γνωσιακή επιστήμη. Η προσέγγισή του είναι ότι οι άνθρωποι ενεργούν και σκέφτονται μέσω του υλικού πολιτισμού. Οι τρόποι γνώσης και οι τρόποι πρακτικής είναι βαθιά ριζωμένοι ακόμη και στα πιο κοινά αντικείμενα. Αυτό απαιτεί να υιοθετήσουμε μια σχεσιακή προοπτική στα υλικά τεχνουργήματα και τους ανθρώπινους παράγοντες, ως μέσο χαρακτηρισμού των πολύπλοκων αλληλεξαρτήσεών τους. Προκειμένου να απεικονίσει τα δίκτυα νοήματος που προκύπτουν, ο Knappett συζητά παραδείγματα που κυμαίνονται από τα προϊστορικά κεραμικά του Αιγαίου έως τα δίχτυα κυνηγιού Zande και τη σύγχρονη τέχνη.

Το βιβλίο Προς μία Ολιστική Θεώρηση του Υλικού Πολιτισμού. Διεπιστημονικές Προσεγγίσεις (Thinking Through Material Culture) υποστηρίζει ότι, παρόλο που ο υλικός πολιτισμός αποτελεί τον θεμέλιο λίθο της αρχαιολογίας, ο επιστημονικός κλάδος μόλις πρόσφατα άρχισε να ασχολείται με το πόσο βασικά είναι τα τεχνουργήματα για την ανθρώπινη νόηση και την αντίληψη. Αυτή η ιδέα της αλληλεξάρτησης μεταξύ του νου, της δράσης και της ύλης ανοίγει το δρόμο για μια νέα και δυναμική προσέγγιση σε όλο τον υλικό πολιτισμό, τόσο στο παρελθόν όσο και στο παρόν.