ΟΠΟΥ ΗΝ ΚΗΠΟΣ

Η ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΝΗΣΙΩΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΤΗΣ ΑΝΔΡΟΥ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΟΘΩΜΑΝΙΚΟ ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ 1670

Η μελέτη αυτή επιχειρεί να αναλύσει μια μικρού μεγέθους οικονομία ενός μεσογειακού νησιού, της ’νδρου, με βάση τα δεδομένα του οθωμανικού κτηματολογίου του έτους 1670, το οποίο δημοσιεύεται ολόκληρο στο τέλος του βιβλίου σε μεταγραφή στα σύγχρονα τουρκικά και μετάφραση στα ελληνικά.

Το οθωμανικό κτηματολόγιο καταγράφει έναν-έναν τους ιδιοκτήτες γης στην ’νδρο και τις περιουσίες τους ανά οικισμό, αμέσως μετά το τέλος του Κρητικού Πολέμου. Αποτελεί μια σχεδόν πλήρη αποτύπωση του οικιστικού δικτύου του νησιού και των ανθρώπων του στα χρόνια των Οθωμανών οι σύγχρονοι Ανδριώτες που θα ξεφυλλίσουν τις σελίδες της έκδοσης του κτηματολογίου θα συναντήσουν εδώ τους οικισμούς, τα βαφτιστικά και τα οικογενειακά ονόματα των παλαιότερων Ανδριωτών, καθώς η βασική δομή του πληθυσμού και της εγκατοίκησης στο νησί είχε ήδη αποκρυσταλλωθεί στα χρόνια των Οθωμανών και δεν είχε αλλάξει μέχρι πολύ πρόσφατα.

Επίσης, η ανάλυση των περιουσιών και των μεγεθών της οικονομίας του νησιού στην δεδομένη χρονική στιγμή, δηλαδή στα τέλη του 17ου αιώνα, αποκαλύπτει -σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της μελέτης– το λησμονημένο σήμερα αγροτικό παρελθόν της ’νδρου, που τότε ξανοιγόταν ακόμη δειλά στην ναυτιλία, κυρίως μέσω της εμπορευματοποίησης του μεταξιού.

Επιπλέον, η ανάλυση της κατανομής των περιουσιών με βάση το οθωμανικό κτηματολόγιο μας δίνει την δυνατότητα να εντοπίσουμε την κοινωνική διαστρωμάτωση στην 'Ανδρο των πρώιμων νεότερων χρόνων, μεταξύ των αρχόντων της Χώρας και των αγροτικών πληθυσμών που καλλιεργούσαν την γη και έβοσκαν τα κοπάδια τους στις κοιλάδες και τις πλαγιές του νησιού.