Ο ΚΟΣΜΟΣ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ

ΕΙΚΟΝΕΣ ΚΑΙ ΘΕΩΡΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΣΥΜΠΑΝΤΟΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΩΝ ΜΥΘΩΝ ΩΣ ΤΗΝ ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ

Τι ήταν τα αστέρια για τους αρχαίους; Μεγάλοι πύρινοι λίθοι ή φωτεινές θεότητες του στερεώματος; Τι σχήμα είχε η γη μας, επίπεδο ή σφαιρικό; Κι αν ήταν επίπεδη, τι κρυβόταν κάτω από αυτή; Μήπως τα αιώνια σκοτεινά δώματα του 'Αδη; Κι έπειτα, γιατί ο ήλιος άλλαζε συνεχώς την πορεία του δείχνοντας το χρόνο στο μεγάλο ρολόι του Ζωδιακού Κύκλου; Και τέλος, η σελήνη που έλαμπε τις νύχτες, το πιο όμορφο αστέρι του ουρανού, είχε δικό της φως ή αντικατόπτριζε το φως του ήλιου; Και οι πλανήτες γιατί διέγραφαν τόσο απρόβλεπτες τροχιές, γυρνώντας καμιά φορά προς τα πίσω;

Στις απαρχές της Ιστορίας η θεϊκή ερμηνεία έμοιαζε να είναι η μόνη δυνατή. Αλλά οι αρχαίοι Έλληνες θα υπαγάγουν σε μια ενιαία αρχή τη φύση του σύμπαντος, εφαρμόζοντας στις κινήσεις των άστρων λεπτά γεωμετρικά αξιώματα. Έτσι γεννήθηκε η σφαίρα που ο 'Ατλαντας στηρίζει στις πλάτες του. Το βάρος της παράδοσης, ωστόσο, δεν έπαψε ποτέ να γίνεται αισθητό ακόμη και στα έργα φιλοσόφων, όπως ο Πλάτωνας και ο Αριστοτέλης, ή στις αστρολογικές παρεκκλίσεις του Κλαύδιου Πτολεμαίου. Αυτοί οι τρεις, μαζί με τη Βίβλο, αποτέλεσαν τα σημεία αναφοράς της μεσαιωνικής κοσμολογίας, έτσι όπως ο Δάντης την απαθανατίζει στη Θεία Κωμωδία κι έτσι όπως αποτυπώνεται σε θαυμάσια εικονογραφικά προγράμματα στις τοιχογραφίες των ναών ή στον ψηφιδωτό τους διάκοσμο, και αργότερα στα έργα των πρώτων μεγάλων ζωγράφων της ιταλικής Αναγέννησης.

Μέσα από θεωρίες και εικόνες ο συγγραφέας επιχειρεί να ξαναδιαβεί τους αναρίθμητους δρόμους που περπάτησε ο άνθρωπος στην προσπάθειά του να ερμηνεύσει τα μυστήρια του σύμπαντος, τα οποία μόνο με τον Γαλιλαίο και την επιστημονική επανάσταση άρχισαν να βρίσκουν κατάλληλες απαντήσεις.

Μια συναρπαστική ανάγνωση, μια εντυπωσιακής πληρότητας και σαφήνειας σύνθεση, μια περιδιάβαση στις χιλιάδες δοξασίες για το σύμπαν και τη φύση του και στις ερμηνείες που οι διάφοροι πολιτισμοί προσπάθησαν να δώσουν στο πέρασμα των αιώνων.