Ο ΚΑΘΡΕΦΤΗΣ ΤΟΥ ΟΙΔΙΠΟΔΑ

ΣΚΕΨΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΟΥΛΕΙΑ

Γιατί η αρχαιοελληνική πολιτική σκέψη έχει συσκοτίσει το ζήτημα της δουλείας; Γιατί δεν ακούγεται ποτέ στα κείμενα της αρχαίας ελληνικής γραμματείας η φωνή των δούλων; Η ανάπτυξη της αθηναϊκής δουλοκτητικής κοινωνίας και η άνοδος της δημοκρατίας σχετίζονται στενά μεταξύ τους. Στους αρχαίους Έλληνες, η δουλεία είναι ένα «ολικό κοινωνικό φαινόμενο», που διαποτίζει τη λειτουργία του συνόλου της κοινωνίας.
Κι όμως, μάταια θα αναζητούσε κανείς ένα συνεκτικό δόγμα ή μια μεγάλη αφήγηση με την οποία οι Αθηναίοι στοχαστές επιχειρούν να νομιμοποιήσουν τη δουλεία ή να εξετάσουν τις κοινωνικές και πολιτικές συνδηλώσεις της. Τίποτα τέτοιο, παρά μόνο κάποιες παρεκβάσεις.

Το βιβλίο αυτό κάνει την εξής υπόθεση: η σχετική απουσία αναφορών περί δουλείας στους Αρχαίους δεν αποτελεί ένδειξη μιας έλλειψης που επαφίεται στον ιστορικό να την αναπληρώσει. Αποτελεί σύμπτωμα, που καλεί τον ιστορικό να παρατηρήσει με ποιες μορφές μια κοινωνία αποδίδει μια θέση σε εκείνους των οποίων οργανώνει τη μη ύπαρξη. Ανεπίγνωστο, άρνηση: ο Πωλέν Ισμάρ διεξάγει μια συναρπαστική έρευνα, ανατρέχοντας στις λιγοστές αναφορές περί δουλείας. Αντλώντας από την ψυχανάλυση, τη συγκριτική ιστορία και τη λογοτεχνία, ο συγγραφέας αποκαλύπτει τις ανθρωπολογικές πραγματικότητες που δεν έχουν πάψει να παράγουν τα αποτελέσματά τους μέχρι και σήμερα.