Ο ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΜΕΣΑΙΩΝΑΣ

ΒΥΖΑΝΤΙΟ 9ΟΣ-15ΟΣ ΑΙΩΝΑΣ

Το Βυζάντιο κατέχει μια παράδοξη θέση στην ιστοριογραφία. Σε σχέση με την αργή συγκρότηση των δυτικών κοινωνιών και με τον τουρκικό μουσουλμανικό κόσμο, το Βυζάντιο εμφανίζεται ως μια προέκταση της αρχαιότητας στην οποία βάζει τέλος η πτώση της Κωνσταντινούπολης το 1453. Αυτή η ιδιαιτερότητα οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην πεποίθηση των ιστορικών της μεσαιωνικής περιόδου ότι η «φεουδαρχία» που χαρακτήρισε τη Δύση υπήρξε αποκλειστικότητα μιας Ευρώπης «καρπού των εισβολών», κατά την έκφραση του Μαρκ Μπλοκ.

Ανατρέχοντας στην προέλευση αυτής της ερμηνείας, η Εβελύν Πατλαζάν προτείνει μια επανεξέταση της βυζαντινής ιστορίας από τον 9ο ως τον 15ο αιώνα, υπό το πρίσμα της θεμελιώδους μελέτης του Μαρκ Μπλοκ Η φεουδαρχική κοινωνία. Έτσι, το αυτοκρατορικό περιβάλλον, οι κύκλοι της αριστοκρατίας, η κρατική μηχανή αναλύονται στην προοπτική των οικογενειακών και κοινωνικών σχέσεων, των δεσμών πίστης και της οργάνωσης των εξουσιών. Η βυζαντινή κοινωνία εμφανίζεται κάτω από καινούριο φως, ως ένα ξεχωριστό συστατικό του μεσαιωνικού κόσμου.

Ο «Ελληνικός Μεσαίωνας» αποδίδει στο Βυζάντιο τη θέση που του αναλογεί στη μακρά κυοφορία των κοινωνικών δομών και των εξουσιών που έχουν την καταγωγή τους στη ρωμαϊκή κοινωνία της ύστερης αρχαιότητας, συμβάλλοντας στην έξοδο της Ανατολικής Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας από το ημίφως στο οποίο την περιορίζουν συχνά οι ιστορικοί του δυτικού κόσμου ακόμα και σήμερα.