Ο ΑΓΩΝΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ 1941-1949

O ΚΡΙΣ ΓΟΥΝΤΧΑΟΥΣ, συγγραφέας του βιβλίου ο Αγώνας για την Ελλάδα 1941-1949, πρωταγωνίστησε σε δύο αγώνες που διεξήγαγε η Ελλάδα τη δεκαετία του'40. Ο πρώτος ήταν ο αγώνας κατά των δυνάμεων του 'Αξονα την περίοδο της Κατοχής, στον οποίο και ο ίδιος συμμετείχε ενεργά. Ο δεύτερος αγώνας δόθηκε ώστε να αποτραπεί η προσάρτηση της Ελλάδας στο κομμουνιστικό στρατόπεδο του Στάλιν και του Τίτο.

Και οι δύο απειλές -φασισμός και κομμουνιστικός ολοκληρωτισμός- είχαν τις καταβολές τους στην περίοδο του Μεσοπολέμου και ήταν εξίσου σοβαρές για την Ελλάδα, γιατί τόσο η φασιστική Ιταλία και η χιτλερική Γερμανία όσο και η Σοβιετική Ένωση και οι τοποτηρητές της στα Βαλκάνια εποφθαλμιούσαν ελληνικά εδάφη. Ενώ η ήττα του 'Αξονα αποσόβησε τον πρώτο κίνδυνο, η εντυπωσιακή ενίσχυση της σοβιετικής ισχύος το 1945, σε συνδυασμό με την αίγλη που ασκούσε ο Τίτο (έως το 1948) στο κομμουνιστικό στρατόπεδο, έφεραν στο προσκήνιο τη δεύτερη απειλή κατά της Ελλάδας, που κορυφώθηκε σε έναν ολοκληρωτικό εμφύλιο πόλεμο. Ήταν ο αγώνας για το μέλλον την Ελλάδας.

Το βιβλίο του Γουντχάους αποτελεί την πιο εμπεριστατωμένη μελέτη της δεύτερης απειλής κατά της χώρας. Ο ίδιος ήταν βαθύς γνώστης της Ελλάδας και της ιστορίας της, είχε πλήρη επίγνωση των διεθνών εξελίξεων και, συνεπώς, είχε σαφή εικόνα ως προς το ποιο ήταν το διακύβευμα στην προκειμένη περίπτωση. Στην Αυτοβιογραφία του αναφέρει ότι το ερέθισμα για την εκπόνηση της παρούσας μελέτης αποτέλεσε η αποκατάσταση της δημοκρατίας στην Ελλάδα το 1974, αλλά και η πεποίθηση του ότι είχαν καταλαγιάσει τα πάθη της ταραγμένης εποχής που εξιστορεί. Επιπλέον, και το διεθνές περιβάλλον συντελούσε προς αυτήν την κατεύθυνση καθώς στα μέσα της δεκαετίας του 1970 επικρατούσε ένα κλίμα ύφεσης στις σχέσεις μεταξύ «Ανατολής» και «Δύσης». Συνεπώς, ο Γουντχάους θεώρησε ότι είχε έλθει η ώρα για μια νηφάλια αποτύπωση των τραγικών γεγονότων που συντάραξαν την Ελλάδα και όλο τον κόσμο την περίοδο 1941-1949.

Ο συγγραφέας επιχειρεί να διαλευκάνει τις διάφορες πτυχές αυτής της περιόδου και να απαντήσει στα αγωνιώδη ερωτήματα: Ποια ήταν τα βαθύτερα αίτια της ρήξης μεταξύ του ΕΑΜ και των άλλων αντιστασιακών οργανώσεων; Είναι αλήθεια, και σε ποιο βαθμό, ότι η αγγλική βοήθεια εξέθρεψε και γιγάντωσε την ισχύ του ΕΑΜ, δηλαδή του ΚΚΕ; Ήταν αναπόφευκτη η σύγκρουση με τους Βρετανούς στα Δεκεμβριανά; Ποιος ο ρόλος των Γιουγκοσλάβων και των Βουλγάρων, με τις διεκδικήσεις τους επί της ελληνικής Μακεδονίας, στην όξυνση των εσωτερικών και εξωτερικών αντιθέσεων; Ποιες διεργασίες προέτρεψαν το ΚΚΕ να προσφύγει και πάλι στα όπλα το 1946-1949; Γιατί η Ελλάδα κατέστη το μήλο της έριδος μεταξύ των αναδυόμενων υπερδυνάμεων, ΗΠΑ και Σοβιετικής Ένωσης; Ήταν αναπότρεπτος ο εμφύλιος; Ποια θα ήταν η τύχη της Ελλάδας εάν η έκβαση αυτού του αγώνα που εξιστορεί ο Γουντχάους ήταν διαφορετική;

Η κλασική παιδεία του συγγραφέα και η αγάπη του για την Ελλάδα, στοιχείο που διαφαίνεται σε κάθε σελίδα, καθιστούν το βιβλίο αυτό μια έγκυρη συνεισφορά στην ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας. Ο Γουντχάους βασίζεται στην αξιοποίηση εγγράφων, σε συνεντεύξεις πρωταγωνιστών, στη μελέτη της νεότερης βιβλιογραφίας και στο καταστάλαγμα της ανεκτίμητης προσωπικής του πείρας και κρίσης. Αναλύει με διεισδυτική ματιά χαρακτήρες, ιδεολογίες και γεγονότα, και εντάσσει το σύνολο στις διεθνείς του διαστάσεις.

Απέναντι στην επικρατούσα έως σήμερα ερμηνεία των γεγονότων της Κατοχής και του εμφυλίου, ο Γουντχάους επιχειρεί μία ερμηνευτική προσέγγιση από άλλη οπτική γωνία, δίνοντας την ευκαιρία στον απροκατάληπτο αναγνώστη να παραβάλει, να συγκρίνει και να ελέγξει τις αντιτιθέμενες απόψεις.