ΚΥΒΕΡΝΩΝΤΑΣ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΜΙΑΣ ΙΔΕΑΣ

Το 1815 οι εξαντλημένοι νικητές των συγκρούσεων που είχαν απορροφήσει την Ευρώπη επί μια γενιά συμφώνησαν σ' ένα νέο σύστημα για τη διατήρηση της ειρήνης. Αντί τα ανεξάρτητα κράτη να αλλάζουν πλευρές, να κλείνουν συμφωνίες και να προδίδουν το ένα το άλλο, μια νέα «Ευρωπαϊκή Συμφωνία» θα εξασφάλιζε ότι η βαρβαρότητα και το χάος των Ναπολεόντειων πολέμων δεν θα επαναλαμβάνονταν ποτέ πια.

Το εντυπωσιακό νέο βιβλίο του Μαρκ Μαζάουερ αναπλάθει δύο αιώνες διεθνούς διακυβέρνησης -τον αγώνα για τη διάδοση αξιών και την οικοδόμηση θεσμών που θα έφερναν τάξη σε ένα άναρχο και επικίνδυνο σύστημα κρατών. Δείχνει πώς αυτό που ξεκίνησε ως ευρωπαϊκή υπόθεση έγινε το πλαίσιο του σημερινού κόσμου, καθώς υπέρμαχοι του ελεύθερου εμπορίου, κομμουνιστές και εθνικιστές πρόβαλαν τα δικά τους ριζοσπαστικά οράματα για μια διεθνή αρμονία. Οι ουτοπικές μυθοπλασίες του Ιουλίου Βερν και του Χ. Τζ. Γουέλς αναμείχθηκαν με τα σχέδια της εσπεράντο, τα όνειρα για μια καθολική επιστήμη της πληροφορίας και τους νομικούς κώδικες ενός δικαστηρίου για όλη την ανθρωπότητα. Βρετανοί και Αμερικανοί πολιτικοί στήριξαν τη δημιουργία ενός ενιαίου παγκόσμιου οργανισμού ασφαλείας.

Κάθε φορά που ο κόσμος καταστρεφόταν από ένα νέο ξέσπασμα βίαιου κυνισμού και μεταβαλλόμενων συμμαχιών, πρόβαλλε η απαίτηση για κάτι που θα μπορούσε να κάμψει τα βραχυπρόθεσμα εθνικά συμφέροντα προς όφελος ενός ευρύτερου κοινού αγαθού. Ωστόσο σήμερα εξασθενεί η πίστη στα παλιά ιδανικά και στην πολιτική ικανότητά μας να διαμορφώνουμε το μέλλον. Η συντριπτική δύναμη του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου έχει κάνει αγνώριστη την ίδια τη δυνατότητα να κυβερνηθεί ο κόσμος, που αμφισβητείται πλέον όσο ποτέ άλλοτε.

Σε μια εποχή που ο ΟΗΕ απαξιώνεται, η αμερικανική ισχύς υποχωρεί και ασταθείς συνασπισμοί ισχύος ή κοντόθωρες δυνάμεις της αγοράς απειλούν και πάλι μεγάλα τμήματα του κόσμου, το βιβλίο αυτό δεν θα μπορούσε να είναι πιο επίκαιρο.