ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ

Ζούμε στην εποχή των παραδόξων. Παντού διαδίδεται η επικράτηση του εθνικισμού, παντού παρατηρείται η αποδυνάμωση του έθνους. Ο έθνος έχει σήμερα διπλά χτυπηθεί: από έξω, με τον περιορισμό της κυριαρχίας του που χαράζει η διεθνοποίηση των ανταλλαγών και η αλληλεξάρτηση των οικονομιών από μέσα, με την ιδεολογία της παραγωγικότητας που εξαιρεί το άτομο και τα συμφέροντά του, αλλά αγνοεί τον πολίτη και τα ιδανικά του. Το σύγχρονο έθνος είναι ένα μοναδικό πολιτικό σχέδιο.

Γεννημένο το 18ο αιώνα, στην Αγγλία, στις ΗΠΑ και τη Γαλλία, έχει για πρωταρχική λειτουργία να ενσωματώσει ισότιμα τον καθένα στην ζωή μιας πολιτικής κοινότητας και να την υπερασπιστεί στη διεθνή σκηνή. Το έθνος είναι μια ιδανική κοινωνία των πολιτών γνωρίζει μόνο ίσους και αγνοεί αποφασιστικά τις πολιτισμικές, τοπικές, πολιτιστικές, γλωσσικές, θρησκευτικές ιδιαιτερότητες του καθενός. Τίποτα πια δεν διαχωρίζει μεταξύ τους τα μέλη ενός σύγχρονου έθνους, παρά μια γλώσσα, μια ιστορία, μια βούληση να ζουν μαζί που αποτυπώθηκε επάνω τους, με στόχο να τους διακρίνει συλλογικά, απέναντι στον κόσμο, από τα άλλα έθνη. Το σύγχρονο έθνος είναι ιστορικά αδιαχώριστο από τη δημοκρατία και ουσιαστικά ενάντια στον εθνικισμό. Η κοινωνιολογία, εξ ολοκλήρου προορισμένη να φωτίζει την αντιφατική πραγματικότητα των κοινωνικών δεσμών, δεν έδωσε προσοχή στο έθνος, για μεγάλο χρονικό διάστημα, ιδανική πολιτική κοινότητα.

Ποιο μέλλον επιφυλάσσεται, στην πραγματικότητα, για την κοινωνία των πολιτών, όταν κάποιοι επικαλούνται τις πολιτισμικές τους ιδιαιτερότητες ή τις θρησκευτικές τους ταυτότητες, ενώ οι άλλοι συγχέουν τις υποχρεώσεις τους ως πολίτες με τα δικαιώματά τους ως καταναλωτές;