ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ

ΑΝΤΙΚΡΟΥΟΝΤΑΣ ΤΟΝ ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΣΜΟ

«Γιατί εξακολουθούν να μας σαγηνεύουν οι επαναστάσεις;» αναρωτιούνται οι επιμελητές του ανά χείρας συλλογικού έργου J. Wolfreys και M. Haynes, οι οποίοι συγκέντρωσαν κείμενα δικά τους και των F. Gauthier, M. Ferro, G. Eley, G. Kennedy, L.T. Lih, D. Bensaid και E. Traverso, κάτω από τον τίτλο "Ιστορία και Επανάσταση: Αντικρούοντας τον αναθεωρητισμό". "Η απάντηση είναι απλή. ’λλαξαν τον κόσμο και, στην πορεία, συνέβαλαν στη διαμόρφωση του δικού μας κόσμου, δείχνοντας παράλληλα δρόμους πέρα από αυτόν. Κάτι τέτοιο τις καθιστά βαθιά ενοχλητικά συμβάντα για όσους πιστεύουν ότι, καλώς ή κακώς, ζούμε στον καλύτερο απ' όλους τους πιθανούς κόσμους, στον οποίο υπάρχει περιθώριο μόνο για μπαλώματα και μικροβελτιώσεις". Αυτού του τύπου οι απόψεις δεν αποτελούν μονοπώλιο των συντηρητικών. Ο ριζοσπαστικός φιλελευθερισμός της Αγγλικής και της Γαλλικής Επανάστασης όχι μόνο συνθηκολόγησε με την καθεστηκυία τάξη, αλλά θέλει να ξεχάσει πάση θυσία το παρελθόν του. Μέχρι το 2000 οι μεγάλες αφηγήσεις είχαν σιγήσει και ο συντηρητισμός και ο φόβος για τη ριζική αλλαγή αντηχούσαν στη διάσημη ρήση του Fukuyama περί του τέλους της Ιστορίας.

Όμως η διαπίστωση, εκεί στις αρχές του αιώνα μας, ότι οι κυρίαρχοι, που κάποτε συναντιόνταν ανενόχλητοι σε συνεδριάσεις κορυφής (G7, ΔΝΤ, Παγκόσμιας Τράπεζας, ΠΟΕ), δέχονταν πλέον τη δριμύτατη κριτική χιλιάδων διαδηλωτών θύμισε σε όλους ότι υπάρχουν ακόμα καθήκοντα που πρέπει να αναληφθούν και οι διαμάχες γύρω από τη "νεκρή" ιστορία άρχισαν να γίνονται αντιληπτές υπό άλλο πρίσμα. Τα κείμενα του παρόντα τόμου αντιμετωπίζουν αυτές τις αντιπαραθέσεις των τελευταίων δεκαετιών υπό το πρίσμα ιστορικών ευαίσθητων στην ιδέα ότι όχι μόνο η ιστορία δεν τελείωσε, αλλά πλέον η θέση αυτή μπορεί να υποστηριχθεί με νέα αυτοπεποίθηση. Εξετάζοντας την Αγγλική, τη Γαλλική και τη Ρωσική Επανάσταση και τη μεταχείρισή τους από την αναθεωρητική ιστοριογραφία, επιβεβαιώνουν για ακόμα μία φορά τη σπουδαιότητά τους στην εξέλιξη της ανθρωπότητας και, σε μια αναπροσαρμογή του ρόλου του πολιτικού, απορρίπτουν την αναθεωρητική σύλληψη της ιδεολογίας ως μιας σφαίρας αυτόνομης και μη αναγώγιμης, που οι δημαγωγοί επιβάλλουν στην κοινωνία.