Η ΝΑΖΙΣΤΙΚΗ ΔΙΚΤΑΤΟΡΙΑ

ΙΣΤΟΡΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ

Ο σερ Ian Kershaw είναι η κορυφαία, ίσως, αυθεντία για τον Χίτλερ και το Τρίτο Ράιχ, και το έργο του επανακαθόρισε τον τρόπο με τον οποίο εξετάζουμε αυτή την περίοδο της σύγχρονης ευρωπαϊκής ιστορίας. Η Ναζιστική δικτατορία αποτελεί ορόσημο στην ιστοριογραφία του, καθώς καλύπτει τα κυριότερα θέματα στα οποία επικεντρώνεται η μελέτη του ναζισμού και καταγράφει, αναλύει και αξιολογεί τις ιστοριογραφικές αντιπαραθέσεις που εκδηλώθηκαν στην προσπάθεια κατανόησης και ερμηνείας της ναζιστικής περιόδου.

Στο βιβλίο θίγονται ζητήματα όπως το Ολοκαύτωμα, το κύρος και η ηγεσία του Χίτλερ, η ναζιστική εξωτερική πολιτική και οι συνέπειές της, καθώς και οι επιδράσεις της ενοποίησης της Γερμανίας στην ιστοριογραφία για το Τρίτο Ράιχ. Αφορμή για τη συγγραφή του βιβλίου στάθηκε η συμμετοχή του Kershaw το 1979 σε ένα εξαιρετικά σημαντικό, όπως αποδείχθηκε, συνέδριο, στο οποίο συμμετείχαν όλοι οι ειδικευμένοι στο Τρίτο Ράιχ επιφανείς Γερμανοί και Βρετανοί ιστορικοί. Εκεί εκδηλώθηκαν ριζικά αντιτιθέμενες ερμηνείες του τρόπου με τον οποίο λειτουργούσε το ναζιστικό καθεστώς. Μία ερμηνεία έδινε έμφαση σχεδόν αποκλειστικά στον Χίτλερ, στις ιδέες του, στις αποφάσεις του, στη θέλησή του. Στην προσέγγιση αυτή αντιτάσσονταν σφόδρα όσοι εστίαζαν στις δομές του καθεστώτος και σε δυνάμεις πέρα από τον δικτάτορα, δυνάμεις των οποίων αποτελούσε σημαντικό παράγοντα, αλλά δεν τις ήλεγχε απαραίτητα. Η ένταση και η σφοδρότητα των συζητήσεων στο συνέδριο αυτό, κυρίως μεταξύ των Γερμανών ιστορικών, βοήθησαν τον συγγραφέα να συνειδητοποιήσει ότι τα ζητήματα που θίγονταν είχαν μεγάλη σημασία για τους συμμετέχοντες και αφορούσαν όχι μόνο το παρελθόν αλλά και το παρόν της Γερμανίας.

Οι αντιπαραθέσεις αυτές, που συχνά είχαν πολιτικές, ιδεολογικές, ακόμη και ηθικές προεκτάσεις, ώθησαν τον Kershaw στην αναζήτηση συνθέσεων, που θα επέτρεπαν στον σύγχρονο μελετητή να αποκτήσει μια πιο αποστασιοποιημένη αλλά και πιο σφαιρική εικόνα για τη ναζιστική δικτατορία.