Η ΚΑΘΟΔΟΣ ΤΩΝ ΡΩΣΩΝ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΤΩΝ ΣΛΑΒΩΝ

Από τον 7ο ως τον 10ο αιώνα, κατά τις μεγάλες σκανδιναβικές μεταναστεύσεις, οι Βίκινγκς εισέβαλαν στον χώρο όπου κατοικούσαν οι Σλάβοι και ίδρυσαν δύο πολιτικά κέντρα, το ένα στο Νόβγκοροντ και το άλλο στο Κίεβο. Το 860 ένας Βίκινγκ ηγεμόνας ίδρυσε ένα κράτος με πρωτεύουσα το Νόβγκοροντ. Το 882, ο διάδοχός του Ολέγκ κατέλαβε το Κίεβο και εγκατέστησε εκεί την πρωτεύουσά του. Από αυτή τη βάση, ο μικτός σκανδιναβοσλαβικός πληθυσμός, γνωστός και με την ονομασία Ρως, επιχείρησε αρκετές εκστρατείες εναντίον της Κωνσταντινουπόλεως. Στην αρχή, η κυρίαρχη ομάδα ήταν η σκανδιναβική, αλλά μέχρι τα μέσα του αιώνος εκσλαβίσθηκε. Ο Σβιατοσλάβος Α' του Κιέβου ήταν ο πρώτος ηγεμόνας των Ρως με σλαβικό όνομα. Αφ' ότου, περί το 988 ένας Ρώσος ηγεμόνας ονομαζόμενος Βλαδίμηρος προσηλυτίσθηκε στον Χριστιανισμό οι Σλάβοι της Ρωσίας έγιναν ένα είδος πολιτιστικού κληρονόμου του βυζαντινού πολιτισμού, υιοθετώντας τη θρησκεία, τη θεολογία, κάποιες κοινωνικές δομές και τα κείμενα των Βυζαντινών. Η Βυζαντινή αυτοκρατορία, η οποία την περίοδο της ακμής της εκτεινόταν από τον Ευφράτη ως την Ισπανία και από τον Νείλο ως τον Δούναβη, χρησιμοποίησε ένα καλά μελετημένο διπλωματικό σχέδιο στην περίπτωση των Σλάβων για να τους προσεγγίσει, να τους υποτάξει (όχι μόνο πολιτικά αλλά και πολιτισμικά) και να τους αφομοιώσει όσο το δυνατόν περισσότερο. Και μια αυτοκρατορία διακρίνεται από ένα εθνικό κράτος, αφού η πρώτη επιδιώκει την «ενσωμάτωση λαών στον πολυεθνικό αυτοκρατορικό κορμό», ενώ το δεύτερο επιζητά την «εξαφάνιση οποιασδήποτε ιδιαιτερότητας». Η ρωσική θρησκεία, η τέχνη, η φιλοσοφία, ακόμη και αυτή η λογοτεχνία (π.χ. τα έργα του Τσέχωφ ή του Ντοστογιέφσκυ), είναι βαθιά επηρεασμένα από τον βυζαντινό πολιτισμό. Αυτή η αίσθηση της βυζαντινής διακριτότητας (ή καλύτερα ιδιαιτερότητας) εντυπώθηκε επίσης επάνω στον ίδιο τον σλαβικό πολιτισμό έως σήμερα. Οι Ρώσοι, μάλιστα, ένιωθαν τόσο έντονα αυτή την πολιτιστική σύνδεση με τη μεγάλη αυτοκρατορία της Κωνσταντινουπόλεως, ώστε χωρίς δεύτερη σκέψη θεώρησαν τους εαυτούς τους κληρονόμους του Βυζαντίου, όταν αυτό κατέρρευσε τον Μάϊο του 1453. Οι ίδιοι οι Ρώσοι ηγεμόνες υιοθέτησαν τον τίτλο «Καίσαρ», τίτλος που αποδιδόταν στους Ρωμαίους και τους Βυζαντινούς αυτοκράτορες και απεκλήθησαν Τσάροι. Έτσι ενέταξαν τους εαυτούς τους σε μια πολιτισμική και ιστορική τροχιά η οποία άρχισε με τη Ρωμαϊκή αυτοκρατορία.