ΦΤΩΧΕΙΑ ΚΑΙ ΦΙΛΑΝΘΡΩΠΙΑ ΣΤΗΝ ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗΣ

Η μελέτη αυτή επιχειρεί να ανιχνεύσει την αλλαγή των αντιλήψεων για τη φτώχεια και των φιλανθρωπικών πρακτικών στην Ορθόδοξη κοινότητα της Κωνσταντινούπολης, κατά την ύστερη οθωμανική περίοδο, μέσα στο πλαίσιο της απόπειρας εκδυτικισμού των δομών της οθωμανικής κοινωνίας και της ανάδυσης των βαλκανικών εθνικισμών. Συσχετίζει τη συγκρότηση νέων φιλανθρωπικών μηχανισμών στην Ορθόδοξη κοινότητα της Πόλης με πλευρές όπως η απόπειρα ελέγχου του δημοσίου χώρου και η συνεπακόλουθη θεσμοθέτηση των μιλλέτ (μεταξύ των οποίων και του Ορθόδοξου), η εξάπλωση της οικονομίας της αγοράς στην αυτοκρατορία, η προϊούσα αστικοποίηση, το αυξανόμενο κύρος των επιστημών (και κυρίως της ιατρικής), η τάση διεύρυνσης του πολιτικού σώματος. Πρόκειται για δεδομένα που οδηγούν σε μια διαδικασία ανακατανομής πλούτου και εξουσίας μεταξύ κοινωνικών και θρησκευτικών ομάδων. Εξετάζεται, λοιπόν, ο ρόλος της διαχείρισης της φτώχειας στη διαδικασία των μετασχηματισμών αυτών.

Μέσα από τους κανονισμούς και τις λογοδοσίες φιλανθρωπικών θεσμών, σχολείων και κοινοτήτων, όπως και μέσα από τον ημερήσιο και περιοδικό τύπο, σκιαγραφείται η ανάδειξη νέων υποκειμένων, ατομικών και συλλογικών, καθώς και νέων πεδίων κοινωνικής παρέμβασης, τη στιγμή που οι ανακατατάξεις αυτές κινητοποιούν σημαντικά τμήματα της οθωμανικής κοινωνίας και δημιουργούν νέες κατηγορίες ανάγνωσης της πραγματικότητας.