ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΦΥΛΟ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ

Η ΚΛΩΣΤΟΫΦΑΝΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΠΕΙΡΑΙΑ 1870-1940

Στο βιβλίο εξετάζονται οι διαδικασίες μέσα από τις οποίες διαμορφώθηκε η αγορά εργασίας και αναπτύχθηκε η βιομηχανία του Πειραιά, ενώ έρχονται στο προσκήνιο οι εργάτες και οι εργάτριες που δούλεψαν στα κλωστοϋφαντουργεία, από τα τέλη του 19ου αιώνα έως και τον Μεσοπόλεμο.

Στα κλωστοϋφαντουργεία, η αριθμητική αυξομείωση ενός μεγάλου τμήματος της εργατικής δύναμης, που προσλαμβάνεται και απολύεται συνεχώς, περιστασιακά και ακανόνιστα, ανάλογα με τις παραγγελίες, αποτελούσε θεμελιακό στοιχείο ευελιξίας των επιχειρήσεων, προϋπέθετε όμως συγκεκριμένη τεχνολογία και υψηλό βαθμό εκμηχάνισης. Αμοιβές με το κομμάτι, υπεργολαβικά συστήματα, πρόστιμα και η επιμήκυνση της διάρκειας της ημερήσιας εργασίας συνθέτουν τις ποικίλες μεθόδους με τις οποίες αυξανόταν η παραγωγικότητα και διατηρούνταν η εργασιακή πειθαρχία.

Η μισθωτή εργασία συνιστούσε για τους άνδρες και τις γυναίκες της πόλης καθοριστική εμπειρία στις νέες κοινωνικές σχέσεις του βιομηχανικού καπιταλισμού. Η εργατική εμπειρία οριζόταν, επίσης, από το κοινωνικό φύλο, το οποίο διαδραμάτιζε σημαντικό ρόλο στον καταμερισμό της εργασίας, στη συγκρότηση των ειδικοτήτων, στη διάρθρωση των ημερομισθίων, στην εκδήλωση της συλλογικής δράσης. Η επικέντρωση στην έμφυλη διάσταση της μισθωτής εργασίας επιτρέπει την ανάδειξη των σχέσεων εξουσίας ανάμεσα στις κοινωνικές τάξεις και στο εσωτερικό των τάξεων.

Η μελέτη θέτει υπό αμφισβήτηση κατεστημένες ιστοριογραφικές απόψεις, προτείνει έναν διαφορετικό τρόπο ανάγνωσης της κοινωνικής και οικονομικής ιστορίας, ενώ αξιοποιεί αρχεία βιομηχανικών επιχειρήσεων, προκειμένου να εστιάσει στην ίδια την εργασιακή διαδικασία στους χώρους παραγωγής.