ΑΠΟ ΤΟΝ ΛΙΠΟΤΑΚΤΗ ΣΤΟΝ ΑΝΤΑΡΤΗ

Η ΣΤΑΣΙΣ ΤΩΝ ΑΝΥΠΟΤΑΚΤΩΝ ΣΤΗ ΔΥΤΙΚΗ ΚΡΗΤΗ 1921-1922

Στόχος αυτής της μελέτης είναι η ιστορικο-κοινωνιολογική ανάλυση της «στάσεως των ανυποτάκτων», ενός ένοπλου κινήματος που εκδηλώθηκε στην ενδοχώρα της δυτικής Κρήτης από το φθινόπωρο του 1921 μέχρι το τέλος του χειμώνα που ακολούθησε, και είχε ως αφετηρία, αλλά και πρώτη ύλη, το κύμα των μαζικών λιποταξιών και ανυποταξιών που έλαβαν χώρα στο νησί μετά την ήττα των βενιζελικών στις εκλογές της 1ης Νοεμβρίου 1920, μεσούσης της Μικρασιατικής εκστρατείας.

Σε αντίθεση με άλλες αντίστοιχες μορφές ένοπλης συλλογικής δράσης του σχετικά πρόσφατου παρελθόντος, οι οποίες ακόμα και όταν δεν έχουν προσελκύσει το ενδιαφέρον των ιστορικών έχουν ωστόσο αφήσει έντονα το αποτύπωμά τους στη συλλογική μνήμη του ντόπιου πληθυσμού, η «στάσις των ανυποτάκτων» δεν αποτελεί απλώς μια επιπλέον «σιωπή» της συμβατικής ιστοριογραφίας, εθνικής και τοπικής? σήμερα έχει ουσιαστικά περάσει και στη συλλογική λήθη του πληθυσμού της Κρήτης, παρά τον πραγματικά μεγάλο αριθμό των λιποτακτών και των ανυποτάκτων στο νησί εκείνους τους μήνες, την ένταση της βίας που πολλοί από αυτούς άσκησαν κατά των Αρχών, αλλά και κατά αμάχων, και την ακόμα μεγαλύτερη έκταση της καταστολής που ασκήθηκε εναντίον τους αλλά και εναντίον των συγγενών τους από το κράτος.

Πέρα από την παράθεση των γεγονότων, στη μελέτη επιχειρείται η ενδελεχής διερεύνηση της δράσης των ατόμων και των ομάδων που συμμετείχαν σε αυτά, υπό το πρίσμα των εννοιολογικών κατηγοριών της ιστορικής και πολιτικής κοινωνιολογίας και με βάση τον τρόπο που αυτή έχει προσεγγίσει τα φαινόμενα τόσο της ατομικής κοινωνικο-πολιτικής ανυπακοής όσο και των ευρύτερων κινημάτων που εκδηλώνονται σε αγροτικές κοινωνίες κατά τη διάρκεια της μετάβασής τους προς σύγχρονες μορφές κοινωνικής και πολιτικής συγκρότησης.