ΥΠΟ ΡΟΜΑΝΤΙΚΗ ΟΠΤΙΚΗ ΓΩΝΙΑ

ΓΕΡΜΑΝΙΚΟΣ ΡΟΜΑΝΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΒΙΖΥΗΝΟΣ

Ο Ρομαντισμός υπήρξε ένα λογοτεχνικό κίνημα αλλά και μια ηθική, ένας ερωτισμός και μια πολιτική. Αν και δεν ήταν θρησκεία, ήταν όμως κάτι περισσότερο από μια αισθητική και μια φιλοσοφία: ένας τρόπος του σκέπτεσθαι, του αισθάνεσαι, του αγαπάν, του αγωνίζεσθαι, του ταξιδεύειν. Ένας τρόπος να ζεις και ένας τρόπος να πεθαίνεις. -OCTAVIO PAZ, 1974

ΟΙ ΡΟΜΑΝΤΙΚΟΙ ΚΗΡΥΣΣΟΥΝ ΤΗΝ ΠΡΩΤΟΚΑΘΕΔΡΙΑ της τέχνης απέναντι σε κάθε άλλη έκφανση του πνευματικού η κοινωνικού βίου, την ορίζουν ως το χώρο της απόλυτης ελευθερίας του ατόμου. Ωστόσο, ο γερμανικός Ρομαντισμός δεν νοείται μόνο ως λογοτεχνικό η καλλιτεχνικό κίνημα, αλλά αυτοπροσδιορίζεται ως καινοτόμος τρόπος ζωής, σκέψης και δημιουργίας. Ο εκρομαντισμός του κόσμου, στον οποίο καλούν οι Γερμανοί ρομαντικοί, είναι μια επανάσταση του πνεύματος, που αφορά όλες τις πτυχές της διανόησης και δημιουργίας. Οι ρομαντικοί διαπλάθουν τον κόσμο όχι αλλάζοντάς τον, αλλά προσκαλώντας σε μια διαφορετική πρόσληψή του.

Πίσω από το χαριτωμένο και συχνά ευτράπελο προσωπείο της ρομαντικής μυθοπλασίας κρύβεται ένα ρηξικέλευθο πρόγραμμα, μια προγραμματική αντιπρόταση στην απογοητευμένη κοσμοαντίληψη του Διαφωτισμού, η εξύμνηση της προσωπικής ελευθερίας και αυτοδιάθεσης και μια δριμύτατη κριτική στις κοινωνικές συμβάσεις της εποχής. Ο γερμανικός Ρομαντισμός συνομιλεί και διαφοροποιείται από τα συμφραζόμενα της εποχής του και θέτει προβληματισμούς που θα απασχολήσουν τη θεωρία και τη λογοτεχνία του 20ου αιώνα.

Τη βαθιά καινοτόμα ρομαντική οπτική γωνία στον κόσμο και τα πράγματα παρουσιάζει αυτή η μελέτη, η οποία φιλοδοξεί να εισαγάγει τον Έλληνα αναγνώστη στις θεωρητικές αρχές και τους φιλοσοφικούς / ποιητολογικούς προβληματισμούς, καθώς και στις βασικές θεματικές και τους τρόπους γραφής των Γερμανών ρομαντικών.

Ως παράδειγμα της διαχρονικότητας του Ρομαντισμού, προτείνεται μια θεώρηση των κειμένων του Γεώργιου Βιζυηνού «υπό ρομαντική οπτική γωνία», η σκιαγράφηση μιας εκλεκτικής συγγένειας. Η γοητεία του θαυμαστού, τα απραγματοποίητα ταξίδια και οι ανεκπλήρωτοι έρωτες, η αρχή της υπέρβασης και της ερμηνείας, που απαντούν στα κείμενα του Βιζυηνού, συνθέτουν το καθοριστικό για το έργο του σχήμα της διαρκούς εναλλαγής μεταξύ προσδοκίας και απογοήτευσης - την αέναη κίνηση του εκκρεμούς της ρομαντικής ειρωνείας.