ΤΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑ ΚΑΙ Η ΚΡΙΣΗ

ΑΠΟ ΤΟ ΔΙΚΑΙΟ ΤΗΣ ΑΝΑΓΚΗΣ ΣΤΗΝ ΑΝΑΓΚΑΙΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ

Πέντε, σχεδόν, χρόνια μετά την υπογραφή του πρώτου Μνημονίου, διαθέτουμε επαρκές πολιτικό και νομικό δείγμα, αφενός της ίδιας της κρίσης και των μέτρων αντιμετώπισής της, αφετέρου των ρητορικών της, των κυρίαρχων δηλαδή λόγων που διαμόρφωσαν, μαζί με τα βιώματά μας, την πρόσληψή της. Ωστόσο, τόσο στη διαχείριση, όσο και στην ερμηνεία της κρίσης, οι βασικές έννοιες του νομικού μας πολιτισμού έχουν φθάσει στα όριά τους, με συνέπεια μια προφανή σύγχυση ως προς την εγκυρότητα και την κατανόηση του «δικαίου της κρίσης».

Η μελέτη τοποθετείται εντός, αλλά και πέρα από τη συγκυρία. Φωτίζοντας τις σημαντικότερες στιγμές της και αποδομώντας τις ερμηνείες της, επιχειρεί να προσδώσει το κανονικό τους νόημα σε εκείνες τις λέξεις του δικαίου (όπως κυριαρχία, δημοκρατία, δημόσιο συμφέρον, αξιοπρέπεια, αναγκαιότητα) που οι εξαιρετικές συνθήκες της κρίσης έφεραν ακόμη πιο κοντά μας.

Ειδικότερα, στο φόντο της κρίσης, το βιβλίο προτείνει το δικό του δρόμο στη σχέση δικαίου και ανάγκης, εκθέτοντας και υπερβαίνοντας το αδιέξοδο της παραδοσιακής νομικής αντίληψης ότι η «ανάγκη είναι κατηγορία του νόμου» και της πολιτικής θέσης ότι «η ανάγκη δεν γνωρίζει νόμο». Αντιθέτως, εάν αποδεχθούμε ότι το δίκαιο πρέπει πάντοτε να συνδέεται με μια πραγματική και αδήριτη ανάγκη, μπορούμε να εμβαθύνουμε στους λόγους που επιβάλλουν τη θέσπισή του. Αναλύοντας κριτικά το βάρος του χρέους, του χρόνου και της γνώσης στη δικαιοπολιτική θεμελίωση της αναγκαιότητας του «δικαίου της κρίσης», η μελέτη διερευνά τις θολές, στην τωρινή συνθήκη, διαχωριστικές γραμμές ανάμεσα στην επίκληση της σωτηρίας του Κράτους (raisοn d'Etat) και τη διαφύλαξη των δικαιωμάτων μας.