ΤΟ ΜΕΓΑΛΟ ΤΑΞΙΔΙ

Ο Νέστορας Μπούρας (1928-2011), ενάρετος άνθρωπος, εμπνευσμένος δάσκαλος και λαμπρός φιλόλογος, δίδαξε επί 35 χρόνια στο Κολλέγιο Αθηνών και προσέφερε αφειδώλευτα στην ελληνική νεολαία την αγάπη του για τους ανθρώπους και τη βαθιά του γνώση και λατρεία για τον ελληνικό πολιτισμό. Παράλληλα άφησε, πέρα από την αγαθή του μνήμη, ως παρακαταθήκη στους νεότερους δασκάλους και φιλολόγους ένα αξιόλογο συγγραφικό έργο, εκπαιδευτικό και φιλολογικό.

Η Οδύσσεια της ζωής του ήταν κοινή μοίρα για χιλιάδες έφηβους της γενιάς του, που δοκιμάστηκαν σκληρά από πείνα, στερήσεις, θανάτους και αποκλεισμούς.

Για εμάς τους λίγο νεότερους «Το μεγάλο ταξίδι» μοιάζει με ένα παλίμψηστο χειρόγραφο πάνω στο οποίο μπορούμε να ανιχνεύσουμε τα γεγονότα εκείνα, μικρά και μεγάλα, που πολλές φορές μας διηγούνταν ο ίδιος σε παρέες φίλων, τα οποία διαμόρφωσαν το χαρακτήρα του ανθρώπου, του συγγραφέα, του φίλου που γνωρίσαμε με σπάνιες αρετές: σιδερένια θέληση και επιμονή για την επίτευξη ενός ευγενικού στόχου, ειλικρίνεια στις ανθρώπινες σχέσεις (ακόμα κι όταν αυτή η ειλικρίνεια μπορεί να σε εκθέσει) και κυρίως ευαισθησία, κατανόηση και αγάπη για τους ανθρώπους και τις πράξεις τους. Αυτά τα χαρακτηριστικά στοιχεία διαμορφώνουν την οπτική του και διαπερνούν τη γραφή του.

Ένα αυτοβιογραφικό αφήγημα δεν παύει, βέβαια, να έχει μια υποκειμενική οπτική και μάλιστα την οπτική ενός εφήβου φιλτραρισμένη από τη μεταγενέστερη γνώση της εξέλιξης των γεγονότων που τα είχαμε ζήσει στο παρελθόν και τη σχετική ωριμότητα που εν τω μεταξύ αποκτήσαμε. Οι διαφορετικές όμως οπτικές σε μαρτυρίες διαφορετικών ανθρώπων που δεν έχουν μάλιστα πρωταγωνιστικό ρόλο στα γεγονότα και δεν προσδοκούν καμιά δικαίωση, είναι ένα χρήσιμο εργαλείο για να προσπαθήσουμε να καταλάβουμε εμείς οι νεότεροι εκείνη την εποχή του μεγάλου ηρωισμού, της μεγάλης πείνας και του μεγάλου διχασμού που έζησε η ελληνική κοινωνία τις δραματικές δεκαετίες του ’40 και του ’50. Η λιτή και αφτιασίδωτη, επίπεδη θα έλεγα, γραφή του Νέστορα Μπούρα, ο οποίος ενσυνείδητα αποφεύγει τα δραματικά επίθετα και τους φορτισμένους χαρακτηρισμούς, και ο αυτοσαρκασμός και το ανατρεπτικό χιούμορ που την διακρίνει, προσδίδουν στο αυτοβιογραφικό του Χρονικό το χαρακτήρα μιας ειλικρινούς εξομολογητικής αφήγησης, εξωραϊσμένης πια από την απόσταση του χρόνου.

Στέφανος Εμμ. Ψαρράς