ΤΟ ΕΡΓΑΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΣΤΟΥΣ ΟΜΙΛΟΥΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

Αποτελεί πια κοινοτοπία η παρατήρηση ότι οι όμιλοι επιχειρήσεων, βασικά εξουσιαστικής δομής, εθνικοί και πολυεθνικοί, ως κυρίαρχη μορφή συνδεδεμένων επιχειρήσεων, δεσπόζουν στην οικονομική ζωή της χώρας. Ωστόσο, παρά τα σημαντικά ζητήματα που η δράση του, στερούμενου νομικής προσωπικότητας, σύνθετου επιχειρηματικού αυτού μορφώματος σε μια σειρά δικαιικών κλάδων, προκαλεί, το ελληνικό δίκαιο, πέραν αποσπασματικών ρυθμίσεων, παραμένει ουσιαστικά αδρανές. Και τούτο παρά το ότι η επιστήμη, ήδη από το τέλος της 10ετίας του ’80 έχει επιδείξει αξιόλογη δραστηριότητα. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η προβληματική αυτή στο εργατικό δίκαιο.

Η de facto διάσπαση του εργοδότη προκαλεί το κρίσιμο ζήτημα της ευθύνης της μητρικής επιχείρησης για τις υποχρεώσεις της θυγατρικής έναντι των εργαζομένων της. Τούτο δε καθώς οι εργαζόμενοι σε θυγατρική επιχείρηση ως τρίτοι δεν είναι απλοί δανειστές, αλλά, πολύ περισσότερο, φορείς του δικαιώματος εργασίας και των συλλογικών θεσμικών εγγυήσεών τους.

Η αποσταθεροποιητική των σχέσεων εργασίας δράση των ομίλων επιχειρήσεων, ιδίως σήμερα, όπου το εργατικό δίκαιο διεξάγει αγώνα επιβίωσης, σε συνδυασμό με την έλλειψη ενός συστηματικού συγγράμματος, αλλά και την αυξανόμενη δικαστικοποίηση των σχετικών διαφορών, αναδεικνύουν τη σημασία του παρόντος εκδοτικού εγχειρήματος. Βεβαίως δεν πρόκειται για ένα «εγχειρίδιο εργατικού δικαίου στους ομίλους επιχειρήσεων», εγχείρημα που σπανίζει και σε άλλες χώρες.

Η παρούσα έκδοση φιλοδοξεί, ωστόσο, να λειτουργήσει ως ένα χρήσιμο για τη διδασκαλία, την περαιτέρω έρευνα, κυρίως δε για τη δικαστηριακή πράξη εργαλείο. Το σκοπό αυτό υπηρετεί και η εκτενής εισαγωγή στην προβληματική, στην οποία, πέραν των θεωρητικών προσεγγίσεων, περιλαμβάνεται και ο κριτικός σχολιασμός σειράς δικαστικών αποφάσεων όλων των βαθμών, δημοσιευμένων ή όχι, καταφασκουσών εργοδοτική ευθύνη στη μητρική επιχείρηση ή όχι.

Οι επιμέρους μελέτες επεξεργάζονται σημαντικά και επίκαιρα ζητήματα του ατομικού και του συλλογικού εργατικού δικαίου χωρίς να παραμελούν και την ιδιαίτερη επίκαιρη διεθνική και εργατοδιεθνολογική διάσταση. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνεται ο (γνήσιος) δανεισμός εργαζομένου, οι ρήτρες μετασυμβατικής απαγόρευσης ανταγωνισμού, η κατανομή του βάρους απόδειξης, οι συλλογικές διαπραγματεύσεις, η συμμετοχή των εργαζομένων (άρθρο 16 παρ. 1 Ν. 1767/1988) και η απεργία.

Ο τόμος ολοκληρώνεται με τη διατύπωση συγκεκριμένων δικαιοπολιτικών σκέψεων και προτάσεων για την αντιμετώπιση ορισμένων ζητημάτων που εμφανίζονται συχνά στην εργασιακή πράξη.