ΤΟ ΕΒΡΑΙΚΟ ΖΗΤΗΜΑ

Στο βιβλίο του "Το Εβραϊκό Ζήτημα" (1843), ο Μπρούνο Μπάουερ υποστήριξε ότι οι Εβραίοι θα μπορούσαν να επιτύχουν πολιτική χειραφέτηση μόνο εάν εγκαταλείψουν την ιδιαίτερη θρησκευτική τους συνείδηση. Πίστευε ότι η πολιτική χειραφέτηση απαιτεί ένα κοσμικό κράτος και ένα τέτοιο κράτος δεν άφηνε κανένα «χώρο» για κοινωνικές ταυτότητες όπως η θρησκεία. Σύμφωνα με τον Μπάουερ, τέτοιες θρησκευτικές απαιτήσεις είναι ασυμβίβαστες με την ιδέα των «Δικαιωμάτων του Ανθρώπου». Η αληθινή πολιτική χειραφέτηση, για τον Μπάουερ, απαιτεί την κατάργηση της θρησκείας.

Ο Καρλ Μαρξ απάντησε στον Μπάουερ στο δοκίμιό του "Για το Εβραϊκό Ζήτημα" το 1844. Ο Μαρξ απέρριψε την άποψη του Μπάουερ ότι η φύση της εβραϊκής θρησκείας εμπόδιζε την αφομοίωση από τους Εβραίους. Αντίθετα, ο Μαρξ επιτίθεται στην ίδια τη διατύπωση του Μπάουερ για το ερώτημα «μπορούν οι Εβραίοι να χειραφετηθούν πολιτικά;» ως ουσιαστικά συγκάλυψη της φύσης της ίδιας της πολιτικής χειραφέτησης.

Ο Μαρξ χρησιμοποιεί το δοκίμιο του Μπάουερ ως αφορμή για τη δική του ανάλυση των φιλελεύθερων δικαιωμάτων. Ο Μαρξ υποστηρίζει ότι ο Μπάουερ κάνει λάθος στην υπόθεση ότι σε ένα «κοσμικό κράτος», η θρησκεία δεν θα παίζει πλέον εξέχοντα ρόλο στην κοινωνική ζωή. Ως παράδειγμα, αναφέρεται στη διάχυση της θρησκείας στις Ηνωμένες Πολιτείες, οι οποίες, σε αντίθεση με την Πρωσία, δεν είχαν επίσημη θρησκεία...