ΣΥΝΤΑΓΜΑ ΚΑΙ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΣΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΗΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗΣ

Αυτή η μελέτη είναι η πρώτη στην χώρα μας που έθεσε επί τάπητος το πρόβλημα της απειλής που συνιστούν, ως προς τις κατακτήσεις της σύγχρονης Συνταγματικής Δημοκρατίας, ορισμένες πρωτόγνωρες πτυχές της παγκοσμιοποίησης. Στο επίκεντρο βρίσκεται, ιδίως, η ιδιότυπη μετάλλαξη του εξουσιαστικού φαινομένου, λόγω της ανάδυσης, σε μια γκρίζα υπερεθνική ζώνη, γιγάντιων ιδιωτικών εξουσιών, που συνδυάζουν αφενός μεν τεράστια και ολιγοπωλιακή οικονομική ισχύ αφ'ετέρου δε νόσφιση εξουσίας των εθνικών κρατών, μέσω της πολλαπλής υπονόμευσης της κυριαρχίας και της πολιτικής αυτονομίας τους. Δυστυχώς δε το πρόβλημα αυτό, έκτοτε, όχι μόνον αποδείχθηκε μείζον, διαψεύδοντας την αρχική αμεριμνησία, αλλά και παροξύνθηκε, οδηγώντας σε μια πρωτοφανή για τα μεταπολεμικά δεδομένα οικονομική και θεσμική κρίση, με χειρότερο ίσως θύμα την χώρα μας αλλά και με ορατό πλέον τον κίνδυνο μετάπτωσης του παγκόσμιου οικονομικού συστήματος σε μια ανέλεγκτη «ολιγαρχία των αγορών».

Η επικαιρότητα όμως του βιβλίου δεν περιορίζεται στην γενική προσέγγιση, η οποία πλέον, έστω και με βραδυφλεγή θεωρητικά αντανακλαστικά, τείνει να επικρατήσει. Δυστυχώς το ίδιο συμβαίνει και ως προς τις ειδικότερες θέσεις και προτάσεις που διατυπώθηκαν εκεί, με αφορμή την αναθεώρηση του 2001, καθώς πολλές από τις αναγκαίες συνταγματικές τροποποιήσεις παραμένουν εκκρεμείς, ακόμη και μετά την πρόσφατη αναθεώρηση. Εξ άλλου, στην μελέτη προστέθηκε και ένα μεγάλο επίμετρο, με επιστημονικά κείμενα της τελευταίας δεκαετίας, που κινούνται στο ίδιο μήκος κύματος με αυτήν και εξειδικεύουν -αλλά και αναοριοθετούν, με βάση τα δεδομένα της κρίσης και της πανδημίας- τους προβληματισμούς και τις αναζητήσεις της. Καταλήγουν δε, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, σε έναν ευρύ και πολλαπλά επικαιροποιημένο αναστοχασμό, ώστε να καλυφθούν όλες οι πρόσφατες κρίσιμες εξελίξεις που σφράγισαν την πρόσφατη ευρωπαϊκή και ελληνική συνταγματική πραγματικότητα.