ΣΕΦΑΡΑΔΙΤΙΚΑ ΠΑΡΑΜΥΘΙΑ ΤΩΝ ΒΑΛΚΑΝΙΩΝ

Στην οθωμανική αυτοκρατορία διαβιούσαν επί αιώνες κοινότητες εβραϊκές που μιλούσαν τα ισπανικά της εποχής του Θερβάντες. Ήδη από το 1492, με την επανάκτηση της Ισπανίας από τους καθολικούς βασιλιάδες Φερδινάνδο και Ισαβέλλα, είχαν εκδιωχθεί από την ιβηρική χερσόνησο όλοι οι ’ραβες και οι Εβραίοι που δεν δέχτηκαν να αλλαξοπιστήσουν. Οι εβραϊκοί πληθυσμοί στράφηκαν προς τις άλλες χώρες της Ευρώπης κι εγκαταστάθηκαν σταδιακά σε διάφορες πόλεις της οθωμανικής αυτοκρατορίας, όπου έζησαν έως τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο.

Η παρούσα έκδοση παρουσιάζει μια πολύτιμη συλλογή σεφαραδίτικων παραμυθιών. Πρόκειται για κείμενα ξεχασμένα, που δεν είχαν ποτέ μεταφραστεί, της μεγάλης Αγγλίδας φιλολόγου Cynthia Crews, που αποτελούσαν το επίμετρο της διατριβής της στο Πανεπιστήμιο του Cambridge. Η Σύνθια Κρους σε ¬ηλικία 27 ετών επισκέφτηκε το Βουκουρέστι, το Μοναστήρι, τα Σκόπια, τη Θεσσαλονίκη και το Σεράγεβο μέσα σε μια πενταετία (1930–1935) και διέσωσε, μεταξύ άλλων, σεφαραδίτικα παραμύθια και μπαλάντες, σε μια εποχή όπου η γλώσσα τους ήταν θαλερή και ζωντανή. Τα σεφαραδίτικα παραμύθια είναι χαρακτηριστικά για τη συνδυαστική τους δύναμη, καθώς ανασυνθέτουν ιστορίες της βαλκανικής κουλτούρας με ισπανικά και πορτογαλικά αφηγηματικά μοτίβα αλλά και με βιβλικά κι εβραϊκά στοιχεία.

Τι είναι λοιπόν αυτά τα παραμύθια; Eβραϊκά, ιβηρικά ή βαλκανικά;

Διαβάζοντάς τα ο αναγνώστης, παρόλο που θα αναγνωρίσει μερικές γνωστές του ιστορίες, θα βρει και πολλές τελείως πρωτόγνωρες, και αναμφίβολα θα εκτιμήσει την ομορφιά και τη σοφία της σεφαραδίτικης παράδοσης.