ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΦΑΣΙΣΜΟΥ

ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΤΗΣ ΔΙΕΙΣΔΥΣΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΠΙΡΡΟΗΣ ΤΟΥ ΦΑΣΙΣΜΟΥ ΣΤΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΣΩΜΑ

Η επανεμφάνιση ακροδεξιών και φασιστικών κομμάτων στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ και η επιρροή που έχει στις μέρες μας η φασιστική ρητορεία, μας καλεί εκ νέου να κατανοήσουμε το φαινόμενο.

Πώς μέσα στον ανθρώπινο ψυχισμό καρποφορεί το φασιστικό κήρυγμα και ποιες είναι οι ψυχολογικές και κοινωνικές επιπτώσεις της καταπίεσης, της βίας και της τρομοκρατίας που ασκεί ένα φασιστικό καθεστώς, όπως φάνηκε και από τα ιστορικά παραδείγματα του 20ού αιώνα;

Σήμερα απέναντι στην ανθρωπότητα βρίσκεται ένα παντοδύναμο σύστημα, αυτό που είναι οι παγκόσμιες αγορές και οι νόμοι τους και ο μέσος άνθρωπος πείθεται ότι δεν μπορεί να εναντιωθεί σ' αυτές, ούτε να αξιώσει τίποτα περισσότερο, πέρα από αυτό που του υπαγορεύουν τα ΜΜΕ και ο φόβος του οικονομικού αφανισμού. Όταν ο φόβος πάρει διαστάσεις απειλής αφανισμού, ή κατακερματισμού, ιδιαίτερες ψυχολογικές διεργασίες συντελούνται σε ασυνείδητο επίπεδο. Οι φόβοι του παρόντος ξυπνούν φόβους της πρώιμης παιδικής ηλικίας και ενεργοποιούνται οι ίδιοι μηχανισμοί που ενεργοποιήθηκαν από το πρώιμο και ανώριμο Εγώ για την ανακούφιση του βρέφους. Ο ενήλικος, υπό τα κράτος μιας θανάσιμης απειλής, αντιδρά ενστιχτώδικα. Παλινδρομεί σε προγενέστερα στάδια της ψυχολογικής του ανάπτυξης.

Σε έντονα ψυχοπιεστικές καταστάσεις, όπου ο φόβος περιπλέκεται με θυμό, οργή, μίσος, ματαίωση, ταπείνωση, εξάρτηση, μπορεί να υπαναχωρήσουν οι ώριμοι τρόποι διαχείρισης τέτοιων συναισθηματικών καταστάσεων και αναλαμβάνουν δράση αρχαϊκοί μηχανισμοί. Οι αντιδράσεις και οι πράξεις του υποκειμένου, δεν υπόκεινται πλέον σε συνειδητή επεξεργασία, αλλά υπαγορεύονται από το ασυνείδητο και γι' αυτό φαίνονται παράλογες. Η φασιστική προπαγάνδα αξιοποιεί και χειραγωγεί το ασυνείδητο, απαντώντας με απλό τρόπο σε αρχαϊκές ανάγκες. Αυτούς τους μηχανισμούς επιχειρεί να αποκωδικοποιήσει το παρόν δοκίμιο, για να νοηματοδοτήσουμε την βία των φασιστικών ομάδων, τον ρατσισμό, την συμπεριφορά του οπαδού, την λατρεία στον ηγέτη, ή την παθητική συναίνεση και υποταγή στο φασιστικό κράτος και την στροφή προς τον μυστικισμό.