Ο ΗΓΕΜΟΝΑΣ

Ο Ηγεμόνας του Niccolo Machiavelli σηματοδοτεί τη μεγίστη τομή στην ιστορία της πολιτικής φιλοσοφίας, υπό την έννοια ότι εγγράφεται και κανονικοποιείται ως το locus classicus της νεωτερικότητας. Ο πολιτικός στοχασμός αποσπάται από τις συμβατικές του ρίζες, για να θεμελιώσει το συγκεντρωτικό κράτος, που οδεύει ταχύτατα προς την εκκοσμίκευση, το απόλυτο σχετικοποιείται εξασθενημένο μέσα στις πολύμορφες και ποικίλες δυνάμεις του ανθρώπινου υλικού, ο Θεός εγκαλείται, η λειτουργία της σκέψης συνδέεται με μια μέθοδο που συγκλίνει με τα συστατικά της υπαρκτής πραγματικότητας. Παρόλα αυτά ουδέποτε υπήρξε συναίνεση για τη μακιαβελική φιλοσοφία στο σύνολό της.

Ποιος άλλος στοχαστής έχει παρουσιάσει τόσες πολλές πτυχές στους μελετητές των ιδεών του, τόσα πολλά, ανόμοια κι ετερόκλητα, προσωπεία; Ο εωσφορικός δαίμονας, ο άγγελος του σκότους, ο ξεθεμελιωτής του κλασικο-αναγεννησιακού ουμανισμού, μεταμορφώνεται κλιμακωτά, διαμέσου των αιώνων, σε υπέρμαχο του απόλυτου κρατισμού, του φλογερού πατριωτισμού, του μετριοπαθούς δημοκρατισμού, της οργανωσιακής φρόνησης. Ποιος άλλος στοχαστής -και δεν είναι καν αναγνωρισμένος φιλόσοφος- έχει κάνει τους αναγνώστες του να διαφωνούν ή να συμφωνούν για τους σκοπούς του τόσο βαθιά, τόσο ενδόμυχα, και τόσο ευρέως;