Ο ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΗΣ ΤΗΣ ΚΑΜΠΟΥΛ

Η Όσνε Σέιερσταντ, Νορβηγίδα 32 ετών, ήταν η μόνη σκανδιναβή δημοσιογράφος που βρέθηκε στη Καμπούλ στη διάρκεια της σύγκρουσης. Κρύβοντας τα βόρεια χαρακτηριστικά της πίσω από την παραδοσιακή μπούρκα, μένει στην ερειπωμένη από τον πόλεμο πρωτεύουσα του Αφγανιστάν για μερικούς μήνες ακόμα.

Όταν η παγκόσμια κοινότητα έχει πια χάσει το ενδιαφέρον της γι’ αυτήν τη χώρα, που επιστρέφει σε μια καθημερινότητα γεμάτη σκόνη και αβεβαιότητα, η συγγραφέας επιλέγει να παραμείνει. Φιλοξενείται στο σπίτι του Σουλτάν Χαν, του εμπόρου παλιών και σπάνιων βιβλίων, για να δει από κοντά τη ζωή αυτών των ανθρώπων που έζησαν την ξένη εισβολή, ύστερα τον εμφύλιο και στη συνέχεια την αυταρχική διακυβέρνηση των Ταλιμπάν, μέσα στα τελευταία 25 χρόνια. Και τώρα, χώρια απ’ όλα τ’ άλλα, ζουν με προβλήματα στην ηλεκτροδότηση και την ύδρευση.

Ένας άντρας, οι δυο γυναίκες του, τέσσερα παιδιά, τ΄ αδέλφια και η μάνα του. Ζουν όλοι μαζί στο μικρό διαμέρισμα της Καμπούλ.
Ο αρχηγός της οικογένειας τριάντα χρόνια τώρα βγάζει τα προς το ζην πουλώντας και αγοράζοντας βιβλία. Δύσκολο επάγγελμα: πρώτα έκαψαν τα βιβλία οι κομμουνιστές στη Ρώσικη εισβολή, ύστερα κατασχέθηκαν από τους Μουτζαχεντίν και την τελευταία φορά κάηκαν πάλι από τους Ταλιμπάν. Αλλά ο βιβλιοπώλης πιστεύει στο νέο ξεκίνημα του Αφγανιστάν αν οι άνθρωποι προτιμούσαν τα βιβλία από τα όπλα.

Η Σέιερσταντ παρατηρεί, απαρατήρητη κάτω από την αμφίεσή της, τις συνήθειες, τις σχέσεις και τις συγκρούσεις των μελών της ευρύτερης οικογένειας του Σουλτάν, που ακολουθεί θέλοντας και μη τις επιταγές αυτής της βαθιά παραδοσιακής κοινωνίας.

Η συγγραφέας αποτυπώνει αντικειμενικά και τις δύο πλευρές. Την πλευρά του άντρα: ταξίδια στο Πακιστάν για δουλειές, προσκύνημα εξαγνισμού. Και την πλευρά της γυναίκας: Ισορροπίες μεταξύ των δύο γυναικών του Σουλτάν, της μορφωμένης Σόνια και της πολύ νεότερης αλλά αγράμματης Σαρίφα. Και ανακαλύπτει ότι εντέλει η πρόσβαση στη μόρφωση δεν αλλάζει τη συμπεριφορά, τη σκέψη, δεν παραμερίζει την παράδοση.

Η ίδια η Σέιερσταντ τονίζει ότι έγραψε ένα αφήγημα που δεν μιλάει μόνο για την καταπίεση των γυναικών. Μιλάει για μια ολόκληρη κοινωνία σήμερα, που παρά τις τεράστιες δυσκολίες περιμένει με αισιοδοξία τις αλλαγές μιας νέας εποχής. Μια μαρτυρία που κορυφώνεται με την κραυγαλέα αντίθεση ανάμεσα στην τεράστια αγάπη του Σουλτάν για τα βιβλία πάνω απ’ όλα ? που τα πουλάει στην αγορά της Καμπούλ, «ανάμεσα στους υπαίθριους πωλητές μπαχαρικών και στα σουβλατζίδικα» και στην άρνησή του να επιτρέψει την προσωπική εξέλιξη των μελών της οικογένειάς του.