ΝΙΚΗΦΟΡΟΣ ΦΩΚΑΣ

Ο Νικηφόρος Φωκάς είναι ένας από τους πιο διάσημους αυτοκράτορες του Βυζαντίου. Ο ιδιότυπος χαρακτήρας του, η μυθιστορηματική άνοδός του στον θρόνο και η σχεδιασμένη από τη σύζυγο και τον στενότερο συνεργάτη του δολοφονία του έξι χρόνια αργότερα, ως λαομίσητου «τυράννου», διατήρησαν ζωντανή την εικόνα του αυτοκράτορα-στρατηγού στην ιστορία και τη λογοτεχνία.

Ο Νικηφόρος Φωκάς υπήρξε μέλος μιας από τις ισχυρότερες στρατιωτικές οικογένειες της Βυζαντινής αυτοκρατορίας. Ηγήθηκε της βυζαντινής αντεπίθεσης και της επανάκτησης των χαμένων επαρχιών στη Συρία, στην Ανατολία και στην Κρήτη. Στο άκουσμα του ονόματός του οι εχθροί του πανικοβάλλονταν και οι φίλοι ενθουσιάζονταν. Η φήμη της στρατιωτικής του αξίας ήταν τέτοια, ώστε πολλές φορές ήταν αρκετό να τεθεί επικεφαλής του στρατού για να εγκαταλείψουν τα αντίπαλα στρατεύματα το πεδίο της μάχης.

Οι πολεμικές επιτυχίες και η ισχυρή προσωπικότητά του τον ανέδειξαν σε κυρίαρχη μορφή του βυζαντινού πολιτικού στίβου και του άνοιξαν τον δρόμο για τον θρόνο της αυτοκρατορίας. Εδωσε τα πάντα για το κράτος της Βασιλεύουσας, κάτι που δεν αμφισβήτησαν ούτε οι ορκισμένοι εχθροί του. Ηταν αυθεντία στην πρακτική «ο σκοπός αγιάζει τα μέσα», ευφυής και αποδεδειγμένα απρόβλεπτος και επικίνδυνος. Διακρίθηκε ιδιαίτερα στις τακτικές ανατροπής των όποιων καταστάσεων επεδίωκαν τη μείωση της κυριαρχίας ή του γοήτρου της αυτοκρατορίας.

Ηταν ο αυτοκράτορας που είδε τα οράματά του να πραγματοποιούνται και ο ηγεμόνας που κατέστησε ξανά κοσμοκράτειρα την Κωνσταντινούπολη. Υπήρξε ουσιαστικά ο πρώτος συνειδητοποιημένος σταυροφόρος ο οποίος βρέθηκε πολύ κοντά στην πραγματοποίηση του μεγαλεπήβολου σχεδίου του: την απελευθέρωση των Αγίων Τόπων από τους «απίστους». Τον πρόλαβε ο θάνατος και έτσι το όνειρό του έμεινε ανεκπλήρωτο. Ενας θάνατος βίαιος και μαρτυρικός όπως ακριβώς θα ταίριαζε σε έναν μοναχό-πολεμιστή.

Oι θαυμάσιες καλλιτεχνικές αναπαραστάσεις πολεμιστών της περιόδου, του διακεκριμένου εικονογράφου Χρήστου Γιαννόπουλου, οι κατατοπιστικοί χάρτες και το πλούσιο φωτογραφικό υλικό που πλαισιώνουν το γλαφυρό κείμενο αναδεικνύουν μια από τις σημαντικότερες μορφές της μεσαιωνικής ελληνικής ιστορίας.