ΜΥΣΤΑΓΩΓΙΑ ΤΗΣ ΜΕΓΑΛΗΣ ΤΕΣΣΑΡΑΚΟΣΤΗΣ

ΣΥΜΒΟΛΗ ΣΤΗΝ ΘΕΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟΥ ΧΡΟΝΟΥ

Ο λειτουργικός χρόνος είναι κυκλικός -είναι μία τελετουργική επανάληψη-, γεγονός που προϋποθέτει όμως ασκητικό αγώνα και προσωπική μυστική ένταση, η οποία καθίσταται μία ατελεύτητη πρόοδος, "αρχήν εξ αρχής μεταλαμβάνουσα". Ο χριστιανικός χρόνος, όπως πραγματικά βιώνεται, θα μπορούσε να αναπαρασταθεί με μία ανέλιξη, η οποία, μολονότι προσεγγίζει στο τέρμα της, εκτείνεται στο άπειρο για να αγκαλιάσει, ωσάν να είναι σφαίρα, ολόκληρο το σύμπαν. Η πορεία αυτή προς συνάντηση "του εγγίζοντος Θεού" είναι μία έκσταση, η οποία, ωστόσο, με την ορμή της αγκαλιάζει τον χρόνο, τον χώρο, ολόκληρο τον κόσμο, για να τους ενώσει στα βάθη της ανθρώπινης καρδιάς. Εκεί συναντά κανείς, σε επίπεδο κοσμολογικό, την καθολική διάσταση της προσευχής για τον "όλον Αδάμ", όπως ακούραστα υπογραμμίζει ο όσιος Σωφρόνιος στα κείμενά του. Η εμπειρία αυτή δεν αποτελεί ωστόσο προνόμιο των υψηλότερων μυστικών καταστάσεων, αλλά είναι αυτή της "εν Χριστώ ζωής", την οποία ζουν όλοι οι πιστοί μέσα στην λειτουργική παράδοση της Εκκλησίας.

Σκοπός της μελέτης αυτής είναι να δείξει ότι η περίοδος της Μ. Τεσσαρακοστής φανερώνει κατά ιδιαίτερο τρόπο τον μυσταγωγικό χαρακτήρα του λειτουργικού χρόνου. Ως τροποποίηση της αρχαίας προετοιμασίας των κατηχουμένων στην πασχάλια μύηση, θα δούμε ότι όλα τα συστατικά στοιχεία της Μ. Τεσσαρακοστής -τόσο σε επίπεδο υμνογραφικό όσο και σε δομικό- σηματοδοτούνται από την μυσταγωγική και θεανδρική αυτή σφραγίδα.