ΜΙΚΡΟΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ

ΘΕΩΡΗΤΙΚΑ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΚΑΙ ΕΜΠΕΙΡΙΚΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ

Στο βιβλίο αναλύονται τα τρία σημαντικότερα θεωρητικά παραδείγματα της σύγχρονης μικροκοινωνιολογίας -συμβολική αλληλόδραση, φαινομενολογία, εθνομεθοδολογία- και συνδέονται οι πολλαπλές, αλλά συγγενείς, εννοιολογικές τους κατηγορίες με την παράδοση της μεθοδολογίας της ποιοτικής έρευνας, ειδικότερα στον ευαίσθητο τομέα της υγείας, της ασθένειας και του (πάσχοντος) σώματος. Η εργασία τοποθετεί καθένα από τα ανωτέρω επιστημονικά παραδείγματα στις απαρχές της ιστορικής του εμφάνισης και ανασυγκροτεί κριτικά τις σημαντικότερες συμβολές του τόσο σε επίπεδο θεωρητικής εννοιολόγησης όσο και σε επίπεδο εμπειρικής εφαρμογής και πρακτικής διερεύνησης του κόσμου της καθημερινής ζωής και των πραγματικών δρώντων υποκειμένων.

Αντλώντας από την πλούσια ερευνητική κληρονομιά της ερμηνευτικής κοινωνιολογίας, η μελέτη παρουσιάζει τους λόγους συγκρότησης των ανωτέρω σχολών ως εναλλακτικού επιστημολογικού παραδείγματος σε σχέση με τη θετικιστική συλλογιστική και τις συνακόλουθες προτάσεις της αναφορικά με την εμπειρική κοινωνική έρευνα. Εξετάζεται επίσης η δυνατότητα των θεωρητικών προτάσεων της συμβολικής αλληλόδρασης, της φαινομενολογίας και της εθνομεθοδολογίας να εφαρμοστούν, δηλαδή να συνδυαστούν επαρκώς με μια ποιοτικά προσανατολισμένη, κριτική και ρεαλιστική αποτύπωση τόσο των συνθηκών δομικής ανισότητας και ασύμμετρης κατανομής υλικών και συμβολικών πόρων όσο και των τρόπων με τους οποίους τα άτομα και οι κοινωνικές ομάδες νοηματοδοτούν κάθε φορά αυτές τις δυναμικές διαδικασίες.

Με συγκεκριμένη αναφορά στο χώρο της υγείας, της ασθένειας και του σώματος ως προνομιακό πεδίο σύνδεσης των θεωρητικών εργαλείων της μικροκοινωνιολογίας με την ποιοτική έρευνα στις διαφορετικές εκδοχές της, η μελέτη εξαίρει τη συμβολή αυτών των παραδειγμάτων και προσδιορίζει τα όρια και τις δυνατότητές τους. Τέλος, η εργασία προτείνει νέες επιστημολογικές και μεθοδολογικές συνθέσεις που αφενός φιλοδοξούν να υπερβούν τις παραδοσιακές, και ενίοτε παραπλανητικές, ερευνητικές διαζεύξεις (θετικισμός/ερμηνευτική, ποσοτική/ποιοτική έρευνα, κοινή/επιστημονική γνώση κ.λπ.), αφετέρου εγείρουν σοβαρά ερωτήματα για τη δημοκρατική νομιμοποίηση των επιστημονικών προτάσεων σχετικά με ζητήματα κοινωνικής πολιτικής και ερευνητικού σχεδιασμού και των αποτελεσμάτων της εφαρμογής τους στην κοινωνική καθημερινότητα.