ΜΙΑ ΝΕΑ ΜΕΤΑΒΟΛΗ ΔΟΜΗΣ ΤΗΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΣΦΑΙΡΑΣ ΚΑΙ Η ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Το πρώτο βιβλίο του Γιούργκεν Χάμπερμας, με τίτλο Αλλαγή δομής της δημοσιότητας (Strukturwandel der ?ffentlichkeit), εκδόθηκε το 1962. Από κοινωνικοϊστορική και εννοιολογική-ιστορική σκοπιά, σκιαγραφεί μια έννοια της δημόσιας σφαίρας που εκχωρεί σ’ αυτήν μια θέση μεταξύ της κοινωνίας πολιτών και του πολιτικού συστήματος. Η Αλλαγή δομής συγκαταλέχθηκε σύντομα στα κλασικά έργα της κοινωνιολογίας του 20ού αιώνα και έδωσε ώθηση σε ευρύ φάσμα ερευνών στις ιστορικές και κοινωνικές επιστήμες. Σε μεταγενέστερα κείμενά του, ο ίδιος ο Χάμπερμας ασχολήθηκε επίσης επανειλημμένα με τον ρόλο της δημόσιας σφαίρας στη διασφάλιση της ύπαρξης δημοκρατικής κοινότητας. Ενόψει της μεταβολής της δομής των μέσων ενημέρωσης που έχει επέλθει με την ψηφιοποίηση, και της κρίσης της δημοκρατίας, επανέρχεται τώρα στο θέμα αυτό.

Τον πυρήνα του βιβλίου αποτελεί ένα δοκίμιο στο οποίο ο Χάμπερμας πραγματεύεται λεπτομερώς τα νέα μέσα ενημέρωσης και τον χαρακτήρα πλατφόρμας που έχουν προσλάβει, ωθώντας όλο και περισσότερο τα παραδοσιακά μέσα -βασικούς μοχλούς της «παλιάς» αλλαγής δομής- στο περιθώριο. Κομβικό σημείο των απόψεών του είναι η θέση ότι οι νέες μορφές επικοινωνίας πλήττουν την αυτοαντίληψη της πολιτικής κοινής γνώμης ως τέτοιας. Αυτό συνιστά εν δυνάμει μια νέα μεταβολή δομής της δημόσιας σφαίρας, με βαρύνουσες συνέπειες για τη διαβουλευτική διαδικασία της δημοκρατικής διαμόρφωσης γνώμης και βούλησης.