ΚΟΙΝΤΟΥ ΣΜΥΡΝΑΙΟΥ

ΜΕΘΟΜΗΡΙΚΑ

Το έπος δεν είναι ποίηση. Το έπος δεν είναι ιστορία. Το έπος είναι μια ιδιαίτερη αντίληψη, ένας κόσμος ολόκληρος που διέπεται από τις έννοιες του απόλυτου και του ιδανικού. Συγκινεί, ενθουσιάζει, διεγείρει, ίσως και να προκαλεί, αλλά τελικώς απογοητεύει. Απογοητεύει διότι ανήκει πάντα στο παρελθόν και είναι ανεφάρμοστος• το απόλυτο απάδει και το ιδανικό του δεν συμπίπτει με το δικό μας. Πρόκειται για μια ουτοπία που κανένας δεν έχει ποτέ εμπειραθεί• Δεν μπορούμε να δεχτούμε ως λογική την αρχή "βγαίνω στη μάχη για να σκοτώσω και δεν με νοιάζει αν σκοτωθώ, αρκεί να έχω γενναία πολεμήσει". Η μάχη έχει πάντα έναν στόχο, και σκοτώνεις αυτόν που σ' εμποδίζει να τον υλοποιήσεις• αν σκοτωθείς χάνεται κι ο στόχος.

Πρώτος διδάξας ο Όμηρος, ως κληρονόμος όμως μιας πανάρχαιης και πολυεστιακής παράδοσης με πολλαπλές επιρροές, στην οποία η Ιλιάδα και η Οδύσσεια υπήρξαν τα πιο λαμπρά αλλ' όχι τα μοναδικά δείγματα. Υπήρξε ένας σπουδαίος "επικός κύκλος", αναφερόμαστε μόνο στα Τρωικά, αλλ' ίσως η αξία τους, οπωσδήποτε όμως η Αίσα τους, επέλεξε να διασώσει μόνο αυτά.

Αργότερα υπήρξαν μιμητές. Ο Λυκόφρων, εντελώς ιδιοσυγκρασιακός, ο Τρυφιόδωρος και ο Κόλουθος ανέπτυξαν συγκεκριμένα επεισόδια, και ο Κοΐντος Σμυρναίος "συμπλήρωσε" την αφήγηση από τον θάνατο του Έκτορα, τέλος της Ιλιάδας, μέχρι την Πτώση της Τροίας και τους Νόστους. Μιμήθηκε τον Όμηρο ασφαλώς• έγραψε στην ίδια γλώσσα• σε μερικά σημεία υπολείπεται• κάπου όμως υπερτερεί. Αλλά γράφει πια για ένα κοινό που δεν ακούει ραψωδούς αλλά διαβάζει, ζει σε μια τραγικά μεταβατική, από θρησκευτική άποψη, εποχή και γύρω του αναφαίνονταν νέα λογοτεχνικά ήδη. Τηρουμένων των αναλογιών, επιτέλεσε έναν άθλο• έγραψε ένα αληθινό αριστούργημα.