ΚΑΤΑΧΡΗΣΤΙΚΗ ΦΟΡΟΑΠΟΦΥΓΗ ΣΤΗΝ ΑΜΕΣΗ ΦΟΡΟΛΟΓΙΑ

Αντικείμενο έρευνας του έργου είναι η καταχρηστική φοροαποφυγή στην άμεση φορολογία, ενώ το συγκεκριμένο ζήτημα εξετάζεται και αναφορικά με τους εταιρικούς μετασχηματισμούς, κυρίως υπό το πρίσμα της Οδηγίας 2009/133/ΕΚ του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης.Το ζήτημα της καταχρηστικής φοροαποφυγής είναι ιδιαίτερα επίκαιρο ενόψει της έκτασης στην οποία παρατηρείται και των μορφών που λαμβάνει τα τελευταία κυρίως χρόνια, μορφές οι οποίες εξελίσσονται και γίνονται ολοένα και πιο πολύπλοκες. Περαιτέρω, δεδομένου ότι το συγκεκριμένο αντικείμενο έρευνας είναι ιδιαίτερα δυσχερές, η παρούσα μελέτη περιορίζεται, για την πληρότητα της ανάλυσης, μόνο στον τομέα της άμεσης φορολογίας. Εντούτοις, παρατίθενται συγκεκριμένες αποφάσεις του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης όπου εξετάζεται η έννοια της φοροαποφυγής και η αρχή απαγόρευσης των καταχρήσεων στα πλαίσια της εναρμονισμένης έμμεσης φορολογίας.

Ειδικότερα, το παρόν έργο διαρθρώνεται συνολικά σε έξι κεφάλαια. Στο πρώτο κεφάλαιο επιχειρείται η ανάλυση των εννοιών της φοροαποφυγής και της φοροδιαφυγής. Ειδικότερα, στα πλαίσια της έννοιας της φοροαποφυγής, επιχειρείται η εννοιολογική προσέγγιση των πράξεων που αποτελούν καταχρηστικές και, συνεπώς, μη αποδεκτές πρακτικές, ενώ μνημονεύονται διάφορες μορφές που λαμβάνουν συνήθως οι εν λόγω πρακτικές. Εν συνεχεία, παρατίθενται ορισμένα στοιχεία αντικειμενικού και υποκειμενικού χαρακτήρα τα οποία παρατηρούνται στα περισσότερα καταχρηστικά σχήματα, προς το σκοπό εντοπισμού αυτών. Στο δεύτερο κεφάλαιο παρατίθενται οι γενικές και ειδικές διατάξεις κατά της φοροαποφυγής που έχουν υιοθετήσει τέσσερα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, συγκεκριμένα η Ιταλία, η Γαλλία, η Ισπανία και το Ηνωμένο Βασίλειο. Στο τρίτο κεφάλαιο εξετάζεται η σχέση των εθνικών διατάξεων αντικατάχρησης με τις Συμβάσεις Αποφυγής Διπλής Φορολογίας.

Στο τέταρτο κεφάλαιο γίνεται εκτενής αναφορά στα μέτρα που έχουν ληφθεί σε ενωσιακό επίπεδο για την αντιμετώπιση της φοροαποφυγής, ενώ εξετάζεται η Οδηγία 2009/133/ΕΚ του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τους διασυνοριακούς εταιρικούς μετασχηματισμούς. Παρατίθεται εκτενώς η νομολογία του Δικαστηρίου της ΕΕ που είναι συναφής με την ερμηνεία και εφαρμογή της ρήτρας αντικατάχρησης της ως άνω Οδηγίας, καθώς και οι σημαντικότερες υποθέσεις στα πλαίσια των οποίων το ΔΕΕ αποφάνθηκε επί εθνικών διατάξεων αντικατάχρησης. Στο πέμπτο κεφάλαιο ερευνώνται οι πρακτικές καταχρηστικής φοροαποφυγής και παρουσιάζονται αναλυτικά οι διατάξεις καταπολέμησης αυτών που έχουν θεσπιστεί σε εθνικό επίπεδο. Το έκτο και τελευταίο κεφάλαιο περιλαμβάνει την αξιολόγηση των εθνικών διατάξεων αντικατάχρησης υπό το φως του ενωσιακού και του διεθνούς συμβατικού φορολογικού δικαίου, αλλά και του Συντάγματος, ενώ παρουσιάζονται συγκεκριμένες προτάσεις για την αντιμετώπιση του προβλήματος της καταχρηστικής φοροαποφυγής.

Το έργο συμπληρώνεται από κατάλογο των κυριότερων αποφάσεων του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης που αναφέρονται στο βιβλίο, πίνακα νομοθεσίας και λοιπών πράξεων των θεσμικών οργάνων της ΕΕ, ελληνική και ξενόγλωσση βιβλιογραφία καθώς και συνοπτικό αλφαβητικό ευρετήριο των κυριότερων όρων.