INTELLIGENCE ΤΟ ΗΘΙΚΟ ΔΙΛΗΜΜΑ

Η μυστικότητα, η έλλειψη διαφάνειας και η παραπλάνηση είναι μερικά από τα εγγενή χαρακτηριστικά της λειτουργίας των υπηρεσιών πληροφοριών που βρίσκονται σε αντίθεση με τις βασικές δημοκρατικές αρχές, καθώς βλάπτουν τα ζωτικά συμφέροντα των πολιτών και παραβιάζουν τα ανθρώπινα δικαιώματα και το κράτος δικαίου. Ο λόγος για τον οποίο ο τομέας της πληροφόρησης χρειάζεται να μελετηθεί υπό το πρίσμα της ηθικής εδράζεται σε αυτά ακριβώς τα ειδικά της χαρακτηριστικά. Η αποτελεσματικότητα της πληροφόρησης φαίνεται ότι αναπόφευκτα εξαρτάται από πράξεις οι οποίες συχνά είναι αντίθετες προς τους κοινά αποδεκτούς ηθικούς κανόνες. Η πρόκληση που αντιμετωπίζουν οι δημοκρατίες ανακύπτει από το δίλημμα πληροφόρησης (intelligence dilemma) το οποίο είναι παρεπόμενο του παραδόξου που εμφανίζεται, όταν οι φιλελεύθερες δημοκρατίες στην προσπάθειά τους να αντιμετωπίσουν τις απειλές καταλήγουν να βλάπτουν το αξιακό τους σύστημα. Το δίλημμα πληροφόρησης υποχρεώνει τους διαμορφωτές πολιτικής να συμβιβάσουν τον στόχο της εθνικής ασφάλειας με τις δημοκρατικές αξίες και ελευθερίες. Ο δημόσιος διάλογος για τον ρόλο της ηθικής και του προσδιορισμού της αποδεκτής δράσης των υπηρεσιών πληροφοριών είναι κρίσιμος, γιατί στην ουσία είναι μια συζήτηση για το είδος της κοινωνίας και της δημοκρατίας που επιθυμούμε.

Η έρευνα αποβλέπει στη δημιουργία ενός συνεκτικού ηθικού πλαισίου για τη δράση των υπηρεσιών πληροφοριών και προτείνει ένα σύνολο αρχών δίκαιης πληροφόρησης βασισμένο στη θεωρία δίκαιου πολέμου, το οποίο θέτει περιορισμούς στη δράση των υπηρεσιών, ενώ δικαιολογεί την εφαρμογή πρακτικών που θεωρούνται αμφιλεγόμενες υπό την προϋπόθεση ότι ικανοποιούνται συγκεκριμένα κριτήρια. Το βιβλίο έχει χρησιμότητα για τους νομοθέτες, προκειμένου να ορίσουν τα όργανα ελέγχου (oversight bodies) για τη δράση των υπηρεσιών πληροφοριών αλλά και τους νομικούς, καθώς όπως η θεωρία δίκαιου πολέμου ενέπνευσε τις αρχές του διεθνούς δικαίου που ρυθμίζει τις ένοπλες συγκρούσεις έτσι και η θεωρία δίκαιης πληροφόρησης θα μπορούσε κατ' αναλογία μελλοντικά να λειτουργήσει ως πηγή για τη ρύθμιση των υποθέσεων της πληροφόρησης από το διεθνές δίκαιο. Γενικότερα, το βιβλίο δεν συνιστά συνεισφορά μόνο για την ελληνική ακαδημαϊκή κοινότητα, αλλά αποτελεί ένα πολύτιμο κείμενο μελέτης και προβληματισμού στους διαμορφωτές αποφάσεων, στα στελέχη των υπηρεσιών πληροφοριών και στους πολίτες που ενδιαφέρονται για την εθνική ασφάλεια και την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε μια δημοκρατία.