Η ΟΔΗΓΙΑ 2014/59 ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΚΑΘΑΡΙΣΗ ΚΑΙ ΕΞΥΠΗΡΕΤΗΣΗ ΠΙΣΤΩΤΙΚΩΝ ΙΔΡΥΜΑΤΩΝ

Το παρόν έργο επιχειρεί μια πρώτη προσέγγιση της νέας Οδηγίας 2014/59 για την εκκαθάριση και εξυγίανση πιστωτικών ιδρυμάτων. Η ιδέα της τραπεζικής εξυγίανσης για την αντιμετώπιση καταστάσεων τραπεζικής «αφερεγγυότητας» συνέπεσε με το ξέσπασμα της οικονομικής κρίσης, ή -μάλλον ορθότερα- προέκυψε από αυτήν. Ο ευρωπαίος νομοθέτης διαμορφώνει τα τελευταία έτη ένα ρυθμιστικό οχυρό γύρω από τα πιστωτικά ιδρύματα, μια Ευρωπαϊκή Τραπεζική Ένωση. Μέρος των πυλώνων που την συναπαρτίζουν είναι και η Οδηγία για την τραπεζική εκκαθάριση και εξυγίανση. Η Οδηγία αυτή εισάγει μία σειρά μέτρων, εν μέρει νέων και εν μέρει όχι, για την εξυγίανση (resolution) πιστωτικών ιδρυμάτων υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις.

Αρχικά περιγράφεται η θεσμική πορεία προς την κατεύθυνση της συγκρότησης της Ευρωπαϊκής Τραπεζικής Ένωσης. Εν συνεχεία παρουσιάζονται τα στάδια πρόληψης και αντιμετώπισης μιας «τραπεζικής πτώχευσης», οι προϋποθέσεις και τα μέτρα εξυγίανσης: πώληση δραστηριοτήτων, μεταβατικό ίδρυμα, διαχωρισμός περιουσιακών στοιχείων και διάσωση με ίδια μέσα (το γνωστότερο ως bail-in, δηλαδή η απομείωση ή μετατροπή απαιτήσεων έναντι της τράπεζας, μετοχών και καταθέσεων). Δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στη λειτουργία και τα αποτελέσματα του bail-in ιδιαίτερα σε σχέση με την υπόθεση των κυπριακών τραπεζών, η οποία και αποτέλεσε το έναυσμα της μελέτης αυτής ως ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα των νομικών ζητημάτων τα οποία ενδέχεται να προκύψουν κατά την εφαρμογή των ενωσιακών κανόνων περί εξυγίανσης.

Η παρούσα μελέτη εξετάζει τα νομικά ζητήματα που προκύπτουν από την ενσωμάτωση της Οδηγίας 2014/59 κυρίως υπό την έποψη του ιδιωτικού και δη του αστικού δικαίου. Δίνεται έμφαση στη δικαστική προστασία μετόχων, πιστωτών και καταθετών που θίγονται από τυχόν εσφαλμένη εφαρμογή των διατάξεων του κανονιστικού πλαισίου της εξυγίανσης και στα δικαιώματα που τυχόν παραβιάζονται (π.χ. δικαίωμα στην ιδιοκτησία).

Τέλος επιχειρείται μια εξέταση των μέτρων εξυγίανσης υπό το φως της αρχής της αναλογικότητας προκειμένου να εξισορροπείται ο περιορισμός ατομικών δικαιωμάτων με την εξασφάλιση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας και του δημοσίου συμφέροντος.

Το έργο συμπληρώνεται με βιβλιογραφία και αρθρογραφία (ελληνική και ξενόγλωσση) και αλφαβητικό ευρετήριο.

Ο στόχος που τίθεται με την παρούσα έκδοση είναι να κερδίσουν οι αναγνώστες του βιβλίου αιτίες προβληματισμού και ιδέες λύσεων.