Η ΜΕΤΑΠΟΛΕΜΙΚΗ ΟΙΚΟΔΟΜΗΣΗ ΚΡΑΤΩΝ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΩΝ ΗΝΩΜΕΝΩΝ ΕΘΝΩΝ

ΑΠΟ ΤΟ PEACEKEEPING ΣΤΟ PEACEBUILDING

Τα Ηνωμένα Έθνη, από τις αρχές του '90 μέχρι και σήμερα, προσανατολίζουν τη μεγάλη πλειοψηφία των ειρηνευτικών αποστολών στην ανοικοδόμηση κρατών, κατανοώντας πως η εδραίωση της ειρήνης δεν εξαντλείται στην υπογραφή και τήρηση ειρηνευτικών συμφωνιών. Το peacebuilding ενσωματώνοντας τους στόχους της θετικής ειρήνης και της ανθρώπινης ασφάλειας κινητοποιεί ολόκληρο το σύστημα των Ηνωμένων Εθνών στη βάση ενός συνόλου βραχυπρόθεσμων, μεσοπρόθεσμων, αλλά και μακροπρόθεσμων μετασυγκρουσιακών δράσεων σε κοινωνικοοικονομικό, θεσμικό, πολιτικό και ανθρωπιστικό επίπεδο, καθώς και σε επίπεδο ανθρωπίνων δικαιωμάτων, προκειμένου να εντοπισθούν και να εξαλειφθούν τα βαθύτερα αίτια των συγκρούσεων. Σε ορισμένες μάλιστα περιπτώσεις, οι επιχειρήσεις οικοδόμησης της ειρήνης αναλαμβάνουν τη συνολική άσκηση της νομοθετικής, εκτελεστικής και δικαστικής εξουσίας στα μεταπολεμικά κράτη, υποκαθιστώντας την κυριαρχία του μεταπολεμικού κράτους. Οι εξελίξεις αυτές εγείρουν ερωτήματα και συχνά ενστάσεις σχετικά με τη νομιμότητα/νομιμοποίηση των επιχειρήσεων peacebuilding, ειδικά στις περιπτώσεις που το Συμβούλιο Ασφαλείας προχωρά στην υποκατάσταση κρατικών δομών και την άσκηση κυριαρχικών εξουσιών. Η προβληματική αυτή συνιστά το πλαίσιο μέσα στο οποίο εντάσσεται το αντικείμενο της παρούσας μελέτης, δηλαδή η θεσμική και κανονιστική ανάγνωση των επιχειρήσεων οικοδόμησης της ειρήνης.

Η ανά χείρας μελέτη ολοκληρώνεται με την παρουσίαση ενός νέου "οδικού χάρτη" για την μεταπολεμική οικοδόμηση της ειρήνης υπό το θεωρητικό πρίσμα της Κοσμοπολίτικης Δημοκρατίας (cosmopolitan democracy). Η προβληματική των επιχειρήσεων οικοδόμησης της ειρήνης αποκτά πρόσθετο ενδιαφέρον καθώς αναδεικνύει τη σχέση αλληλεξάρτησης και διαρκούς ανατροφοδότησης ανάμεσα στις επιστήμες του Διεθνούς Δικαίου και των Διεθνών Σχέσεων. Στο πνεύμα αυτό, ο Καθηγητής Χρήστος Ροζάκης τονίζει εμφατικά την ανάγκη αμοιβαίας κατανόησης και προσέγγισης των δύο κλάδων σημειώνοντας "το αδιάσπαστο των δύο επιστημών, και την ανάγκη μιας συνεχούς αλληλόδρασής τους τόσο στο διδακτικό, όσο και στο ερευνητικό επίπεδο".