Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥ

Ένα κλασικό κείμενο, σταθμός στην εξέλιξη της πολιτικής θεωρίας.

Η έννοια του Πολιτικού γράφτηκε το 1927 και εκδόθηκε για πρώτη φορά στα γερμανικά το 1932, την εποχή της ανόδου του ναζισμού. Υπήρξε μια πρόκληση, αν όχι ένα σκάνδαλο, αφού, θεμελιώνοντας το Πολιτικό στον ταξικό αγώνα, αναγνωρίζει την ύπαρξη αντιμαχόμενων κοινωνικών τάξεων. Πρόκειται για μια ρηξικέλευθη κριτική του φιλελευθερισμού, ο οποίος -κατά τον Σμιτ- συγκαλύπτοντας ιδεολογικά την ύπαρξη της ταξικής πάλης, αποδυναμώνει και θέτει σε κίνδυνο την αστική επικυριαρχία.

Οι προκλητικές, υπό μορφή ορισμών διατυπωμένες θέσεις του συγγραφέα, όπως "κυρίαρχος είναι αυτός ο οποίος αποφασίζει για την κατάσταση εκτάκτου ανάγκης", "το κριτήριο του Πολιτικού είναι η διάκριση μεταξύ Φίλου και Εχθρού" ή "όλες οι σημαντικές έννοιες της μοντέρνας θεωρίας του κράτους είναι εκκοσμικευμένες θεολογικές έννοιες", αποτελούν ως τις μέρες μας σημεία αναφοράς της πολιτικής θεωρίας εν γένει.

Στον πυρήνα του έργου βρίσκονται οι απόψεις του Σμιτ για τη σχέση μεταξύ Πολιτικού και Κρατικού, έννοιες οι οποίες, κατά το συγγραφέα, δεν είναι ταυτόσημες. Το κράτος δεν μπορεί να έχει το μονοπώλιο του Πολιτικού, από τη στιγμή που συγκροτούνται δημοκρατικά οργανωμένες κοινωνίες. Επομένως γίνεται αναγκαίος ο εκ νέου προσδιορισμός του Πολιτικού ανεξάρτητα από το Κρατικόν.

Ο σμιτικός ορισμός του Πολιτικού είναι πασίγνωστος: "Η κατεξοχήν πολιτική διάκριση είναι αυτή μεταξύ Φίλου και Εχθρού". Ο Εχθρός είναι πάντα ο άλλος, ο "ξένος". Η διάκριση δεν γίνεται πάντα με βάση την εθνότητα: εχθρός μπορεί να θεωρηθεί ο οποιοσδήποτε? για τον προσδιορισμό του αρκεί αυτός να συνιστά υπαρξιακά κάτι το ξένο, το μη οικείο, έτσι ώστε να είναι δυνατή, υπό ορισμένες περιστάσεις, η σύγκρουση μαζί του.

Παρότι Η έννοια του Πολιτικού έχει δεχτεί ποικίλες, συχνά αλληλοσυγκρουόμενες, ερμηνείες, παραμένει επίκαιρη ως την εποχή μας, με ιδέες που εξακολουθούν να απασχολούν τη σύγχρονη διανόηση.