Η ΕΙΔΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΤΗΣ ΣΧΕΤΙΚΟΤΗΤΑΣ

Τα δύο άρθρα του Αϊνστάιν που μεταφράζονται στον παρόντα τόμο, θεωρούνται δίκαια, ως οι πιο σημαντικές εργασίες στην ιστορία της επιστήμης του 20ού αιώνα και ανάμεσα σε αυτές, με την μεγαλύτερη επίδραση στην παγκόσμια ιστορία της επιστήμης και του ανθρώπινου πολιτισμού. Ο Αϊνστάιν δεν εισαγάγει απλώς μια νέα θεωρία, την Ειδική θεωρία της Σχετικότητας, αλλά έναν ριζοσπαστικά νέο τρόπο σκέψης, που θα ασκήσει τεράστια επίδραση, από το 1905 μέχρι σήμερα. Αυτός ο νέος τρόπος σκέψης θα ανατρέψει την μέχρι τότε καθιερωμένη διδασκαλία και αφομοίωση των θεμελιακών εννοιών των τελευταίων 2500 χρόνων, όχι μόνο της Φυσικής, αλλά και της Φιλοσοφίας, της Τέχνης, ακόμη και της Διεθνούς Πολιτικής, καθώς το δεύτερο άρθρο θεωρείται αυτό που εγκαινίασε την πυρηνική εποχή και την ισορροπία ενός ψυχρού Πολέμου εν αντιθέσει προς έναν Θερμό Πόλεμο μεταξύ υπερδυνάμεων. Ο Αϊνστάιν έχει επίγνωση ότι καταστρέφει την μηχανιστική κοσμοθεώρηση με πολλαπλά χτυπήματα: ο απόλυτος χρόνος παύει να υπάρχει, η απόλυτη κίνηση παύει να υπάρχει, κάποιο απόλυτο σύστημα αναφοράς παύει να υπάρχει, οι μετασχηματισμοί Γαλιλαίου για την σχετική κίνηση δεν επαρκούν, ο μηχανικός αιθέρας είναι άχρηστος ως έννοια, συνολικά, η Νευτώνεια θεωρία δεν επαρκεί πλέον για να εξηγήσει τις ηλεκτρομαγνητικές ιδιότητες του ηλεκτρονίου. Μοναδική παρηγοριά είναι ότι η κλασική μηχανική (και όχι η μηχανιστική κοσμοεικόνα), ισχύει για μικρές ταχύτητες σε σχέση με την ταχύτητα του φωτός. Με την ίδρυση της Σχετικιστικής Ηλεκτροδυναμικής, ο Αϊνστάιν περνά σε μια νέα διαλεκτική σχέση μεταξύ του απόλυτου και του σχετικού: η ταχύτητα του φωτός είναι μεν η νέα απόλυτη σταθερά, αλλά αυτό γίνεται μαζί με την θέση ότι ο χρόνος παύει να αποτελεί μια πρωταρχική έννοια και μετατρέπεται σε συνάρτηση: πρόκειται για την καινοτομία της σχετικότητας του ταυτοχρόνου.

Η παρούσα δεύτερη έκδοση, είναι εμπλουτισμένη με μια φιλοσοφικο-ιστορική εισαγωγή που παρουσιάζει το πρόβλημα της ταυτοχρονικότητας από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα και την κεντρική σημασία του στη σύγκρουση των φιλοσοφικών ρευμάτων. Ακολουθούν επίμετρα με τις μαθηματικές πράξεις, με ιστορικές αναφορές στις κομβικές έννοιες των άρθρων, μαζί με ένα κείμενο του φιλοσόφου Νταίηβιντ Χιούμ, ο οποίος επηρέασε καταλυτικά τον Αϊνστάιν, στην πορεία της σκέψης του, όπως αναφέρει ο ίδιος για τον Χιούμ: "...του οποίου την Πραγματεία της Ανθρώπινης Φύσης είχα μελετήσει μανιωδώς και με θαυμασμό λίγο πριν ανακαλύψω τη Θεωρία της Σχετικότητας. Είναι πολύ πιθανό ότι χωρίς αυτές τις φιλοσοφικές μελέτες δεν θα είχα φτάσει στην λύση" [1915, Γράμμα του Αϊνστάιν προς τον Μόριτζ Σλίκ