ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ

Οι Φιλοσοφικές επιστολές, που εκδίδονται το 1733, δεν είναι μόνο προι?όν στοχασμού πάνω στον τρόπο που πολιτεύονται οι Αγγλοι. Ο Βολταίρος πραγματεύεται εδώ τα περί θρησκευτικών αντιλήψεων, την πολιτική, την ιστορία, το εμπόριο, τις επιστήμες, τη φιλοσοφία, τις τέχνες και τα γράμματα, τους Στοχασμούς, εν κατακλείδι, του Πασκάλ, καλύπτοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο όλη σχεδόν την περιοχή του επιστητού. Η φαινομενική τούτη ανομοιομορφία κάθε άλλο παρά στερεί από το κείμενο την απαιτούμενη συνοχή, την οποία προσδίδει στις Επιστολές, από την πρώτη μέχρι και την τελευταία, αυτό που αποκάλεσαν αργότερα βολταιρικό πνεύμα. ...

Ο Βολταίρος, αυτός ο σύγχρονός μας, που δεν ήθελε κανένα δεσμό με την παράδοση, συνήθισε τους Γάλλους να περιφρονούν το παρελθόν και το παρόν, κι άνοιξε έτσι το δρόμο για την επανάσταση. Η πολιτική φιλοσοφία του Ρουσώ δεν θα κατόρθωνε ποτέ από μόνη της ν’ ανατρέψει το καθεστώς και την θείω δικαιώματι μοναρχία, αν το βολταιρικό πνεύμα δεν είχε πρώτα χτυπήσει διά της κοινής λογικής την θρησκευτική παράδοση, απογυμνώνοντας τους θεσμούς από κάθε μεταφυσικό περικάλυμμα.

Ο μεγαλοφυής αυτός ηλίθιος, πατέρας του σοσιαλισμού και του καπιταλισμού, των μαρξιστών και των φιλελευθέρων, προοδευτικότερος των προοδευτικών και κατανοητός σε όλους, είναι ο βασιλέας του κόσμου μας και ο εξουσιαστής του πνεύματός μας, κι ας τον περιφρονούν φιλόσοφοι και στοχαστές είναι η ψυχή και το στήριγμα της σύγχρονης δημοκρατίας, κι ας στάθηκε ο ίδιος υπέρμαχος της μοναρχίας.