ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΣΗ

"Ηγεμόνα μου, δεν είμαι σε θέση να σας δώσω μια σαφή αναφορά του μήνα που πέρασα στο Παρίσι, καθώς ήταν ένας μήνας πνευματικής μέθης. Όχι μόνο εγώ, όλοι ήταν μεθυσμένοι: άλλοι από παράλογο φόβο, άλλοι από τρελό ενθουσιασμό, από τρελές ελπίδες. Σηκωνόμουν στις πέντε ή στις τέσσερις το πρωί και κοιμόμουν στις δύο. Ήμουν όλη μέρα στο πόδι, συμμετείχα αποφασιστικά σε όλες τις συναντήσεις και συναθροίσεις, στις λέσχες, στις πορείες, στις βόλτες και στις διαδηλώσεις. Με λίγα λόγια, απορροφούσα με όλες μου τις αισθήσεις, με όλους μου τους πόρους τη μεθυστική επαναστατική ατμόσφαιρα.

Ήταν μια γιορτή δίχως αρχή και τέλος. Έβλεπα τους πάντες και δεν έβλεπα κανέναν, επειδή όλοι χάνονταν σε ένα αναρίθμητο πλήθος που γλεντούσε. Μιλούσα με όλους και δεν θυμόμουν ούτε τι τους έλεγα ούτε τι μου έλεγαν, επειδή σε κάθε βήμα υπήρχαν νέα δεδομένα, καινούργιες περιπέτειες, καινούργια μαντάτα. Προς υποστήριξη κι ενίσχυση του γενικού πυρετού συνέβαλαν ταμάλα και οι ειδήσεις που κατέφθαναν ασταμάτητα από την υπόλοιπη Ευρώπη. ...
Ήταν λες κι ο κόσμος ολόκληρος αναποδογύρισε. Το απίθανο έγινε κοινότοπο, το αδύνατο δυνατό, ενώ το πιθανό και το κοινότοπο έγιναν ανούσια".

Η Εξομολόγηση γράφτηκε το 1851 κατ' απαίτηση του τσάρου Νικόλαου ενόσω ο Μπακούνιν βρισκόταν έγκλειστος στις ρωσικές φυλακές αντιμέτωπος με τη θανατική ποινή. Το κείμενο ανακαλύφθηκε το 1919 από τους μπολσεβίκους και εκδόθηκε το 1921, προκαλώντας διαμάχες -που συνεχίζονται έως σήμερα- για το ήθος του Μπακούνιν.

Τι είναι τελικά η Εξομολόγηση; Ένα κείμενο υποταγής του Μπακούνιν στον τσάρο ή ένας πανέξυπνος τρόπος να γράψει την ωραιότερη ελεγεία της επανάστασης του 1848 κάτω από τη μύτη της αστυνομίας; Είναι πρωτίστως ένα ανθρώπινο κείμενο, αντιφατικό όπως ο συγγραφέας του, συνταρακτικό όπως η εποχή του.

Η παρούσα έκδοση, η πρώτη ελληνική 170 χρόνια μετά από τη σύνταξή του, προσπαθεί, με την εισαγωγή του Ζαν-Κριστόφ Ανγκό αλλά κυρίως τον πρόλογο και τον εκτενή σχολιασμό του Γιούρι Στεκλόφ, να αναδείξει ένα γραπτό που λοιδωρήθηκε όσο λίγα στην ιστορία.

"Αξίζει να το διαβάσεις: είναι άκρως ενδιαφέρον και διδακτικό". (Προτροπή του τσάρου Νικόλαου Α' προς τον γιο του Αλέξανδρο Β' σημειωμένη στην πρώτη σελίδα του χειρογράφου.