ΕΘΝΙΚΙΣΤΕΣ ΚΑΙ ΠΑΤΡΙΩΤΕΣ

Γιατί ο εθνικισμός είναι επικίνδυνος και πρέπει να καταπολεμηθεί με απολύτως ανυποχώρητο τρόπο; Γιατί δεν γεννιέται ως γλώσσα που εξυμνεί την ελευθερία, αλλά ως γλώσσα που εξυμνεί την πολιτισμική ή την εθνοτική ομοιογένεια: δεν διδάσκει τον σεβασμό στο ανθρώπινο πρόσωπο, αλλά δικαιολογεί την περιφρόνηση για όσους δεν ανήκουν στο δικό μας έθνος. Τα εγκλήματα εναντίον της ανθρωπότητας που διαπράχθηκαν στο όνομα του εθνικισμού δεν ήταν σφάλματα, αλλά λογικές συνέπειες των αρχών αυτού του δόγματος. (σ. 108-109)

Στο διάβα των αιώνων, σε διάφορα διανοητικά και πολιτικά περιβάλλοντα, ο ρεπουμπλικανικός πατριωτισμός κατόρθωνε να ενθαρρύνει άνδρες και γυναίκες να δουλέψουν μαζί για να μετατρέψουν τις κοινότητές τους σε αγαθές ρεπούμπλικες, εντός των οποίων καθένας θα μπορούσε να ζήσει ως ελεύθερος πολίτης? ένωνε όσους ήθελαν να παλέψουν ενάντια στην κοινωνική και πολιτική ανισότητα? έδινε δύναμη στους αποκλεισμένους, που ζητούσαν την πλήρη αναγνώριση των κοινωνικών και των πολιτικών τους δικαιωμάτων. Αν αντιμετωπιστεί όπως πρέπει, ο πατριωτισμός μπορεί να υποστηρίξει και σήμερα διαφορετικές μορφές αγώνα για χειραφέτηση και αναγνώριση. (σ. 113-114)