ΕΘΝΗ ΚΑΙ ΕΘΝΙΚΙΣΜΟΣ

Τα έθνη, ως φυσικός, θεόσταλτος τρόπος ταξινόμησης των ανθρώπων, ως ένα εγγενές, αν και πολύ καθυστερημένο, πολιτικό πεπρωμένο, είναι μύθος. Ο εθνικισμός, που άλλοτε παίρνει προϋπάρχουσες κουλτούρες για να τις μετατρέψει σε έθνη, άλλοτε τις εφευρίσκει, συχνά δε τις εξαλείφει, αυτός είναι καλώς ή κακώς μια πραγματικότητα, και μάλιστα σε γενικές γραμμές αναπόφευκτη.

Ο εθνικισμός είναι μια από τις πιο ισχυρές δυνάμεις του νεότερου κόσμου, κι ωστόσο παραμένει ανεξιχνίαστος και ακατανόητος για οπαδούς και αντιπάλους. Το ξέσπασμά του ερμηνεύεται ως αναβίωση πρωτόγονων, αταβιστικών ενστίκτων ή ως σκηνοθεσία του ιστορικού, πολιτικού και προπαγανδιστικού λόγου.

Ο Gellner εντοπίζει τις ρίζες του εθνικισμού στο βιομηχανικό κοινωνικό σύστημα, που εξαρτά την ευημερία του από την κοινωνική κινητικότητα εγγράμματων πολιτών στο πλαίσιο μιας ενιαίας κουλτούρας ταυτισμένης με το κράτος. Δεν είναι επομένως τυχαίο ότι η ένταση εκδηλώνεται, σήμερα όπως και άλλοτε, σε πολιτικούς σχηματισμούς που δεν καλύπτουν την εθνικιστική επιταγή: Ένα κράτος, μία κουλτούρα.