ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΙΑ

MIA IΣΤΟΡΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ

Στο βιβλίο αυτό, ο John Hedley Brooke προσφέρει μία εισαγωγή και μία κριτική περιήγηση σε ένα από τα πιο συναρπαστικά και διαχρονικά ζητήματα στην ανάπτυξη του σύγχρονου κόσμου: τη σχέση μεταξύ επιστημονικής σκέψης και θρησκευτικής πίστης. Είναι ευρέως γνωστό ότι στις δυτικές κοινωνίες έχουν υπάρξει περίοδοι κρίσης κατά τις οποίες η επιστήμη έχει απειλήσει τις καθιερωμένες αυθεντίες. Η δίκη του Γαλιλαίου το 1633 και η αναταραχή που προκάλεσε η Καταγωγή των ειδών του Δαρβίνου μετά τη δημοσίευσή της το 1859 είναι δύο από τα δημοφιλέστερα παραδείγματα αυτής της απειλής. Λαμβάνοντας υπ'όψιν τις πρόσφατες μελέτες στην ιστορία της επιστήμης, ο Brooke ρίχνει μία φρέσκια ματιά σε αυτά τα επεισόδια καθώς και σε άλλα παρόμοια, δείχνοντας ότι επιστήμη και θρησκεία έχουν σχετιστεί αμοιβαία με τρόπους τόσο πολυποίκιλους που είναι αδύνατον να χωρέσουν σε απλές γενικεύσεις.

Ένα ξεχωριστό γνώρισμα του βιβλίου αυτού είναι ότι ο Brooke απέχει από γενικές θέσεις που μιλούν είτε για «σύγκρουση» είτε για «αρμονία» μεταξύ επιστήμης και θρησκείας, θέσεις που τόσο συχνά στο παρελθόν έχουν υπηρετήσει φατριακά συμφέροντα. Στόχος του είναι να αποκαλύψει τη λεπτή δομή, την πολυπλοκότητα και την ποικιλομορφία της αλληλεπίδρασης μεταξύ επιστήμης και θρησκείας, όπως αυτή εκτυλίχθηκε κατά το παρελθόν και κατά τον εικοστό αιώνα.

Ο συγγραφέας δεν αντιμετωπίζει την επιστήμη και τη θρησκεία ως διακριτές και καθορίσιμες οντότητες. Προτιμά αντιθέτως μία ιστορική προσέγγιση, η οποία απαιτεί ευαισθησία απέναντι στη διαρκή μεταβολή των μεταξύ τους ορίων αλλά και ένα βλέμμα πρόθυμο να συλλάβει τα πλαίσια μέσα στα οποία συγκεκριμένες μορφές «επιστήμης» χρησιμοποιήθηκαν για σκοπούς τόσο θρησκευτικούς όσο και κοσμικούς. Χωρίς να προϋποθέτει εξειδικευμένη γνώση, ο Brooke παρέχει μία ευρείας κλίμακας μελέτη του θέματος, μελέτη που εκτείνεται από την καινοτομία της επιστήμης του Κοπέρνικου ως την τεχνητή γονιμοποίηση.