ΔΗΜΙΟΥΡΓΩΝΤΑΣ ΙΚΑΝΟΤΗΤΕΣ

Η ΘΕΩΡΙΑ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ

Στο κείμενο που έχουμε επιλέξει για τον παρόντα τόμο η Αμερικανίδα φιλόσοφος Μάρθα Νουσμπάουμ ξεκινά με την πραγματική ιστορία της Βασάντι, μιας νέας, μικροκαμωμένης γυναίκας από την Ινδία και το κρατίδιο Γκουτζαράτ στη βορειοδυτική Ινδία. Με αφορμή την περίπτωση της Βασάντι η Νουσμπάουμ ξεκινά να καταστρώνει έναν κατάλογο ικανοτήτων, έναν κατάλογο δηλαδή λειτουργικών ευκαιριών που όλοι οι άνθρωποι θα ήταν εύλογο να έχουν.

Η θεωρία της ικανότητας ή των ικανοτήτων εκφράζει μια νέα, προοδευτική αντίληψη για την πολιτική κοινωνία, η οποία απομακρύνεται από τον υλισμό ή τον οικονομισμό πιο παραδοσιακών, αριστερών αντιλήψεων. Είναι βαθιά ανθρωποκεντρική, γιατί αφενός σκοπός της είναι η πολύπλευρη ανάπτυξη της ανθρώπινης προσωπικότητας, την οποία αντιλαμβάνεται ως ελευθερία κι ευημερία ταυτόχρονα, αλλά και γιατί, αφετέρου, το αντικείμενο της μελέτης είναι ο ίδιος ο άνθρωπος και τα εμπόδια που του υψώνονται, και όχι εξωτερικά στοιχεία, όπως το εισόδημα του ίδιου ή το ΑΕΠ της χώρας του. Αμφισβητεί δηλαδή τη σημασία της παρατήρησης των έμμεσων δεικτών της ευημερίας και παρατηρεί την ίδια την καθημερινότητα ενός ανθρώπου. Συνακόλουθα η πολύπλευρη ικανότητα του ανθρώπου γίνεται και το μέτρο της δικαιοσύνης.