ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ ΚΑΙ ΤΟΠΟΙ ΜΝΗΜΗΣ

ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ

Στις κοινωνικές επιστήμες, αλλά και στην πολιτική και στην καθημερινότητά μας, οι αναφορές στην παρακμή της μνήμης είναι πολύ συχνές. Ποιος είναι ο ρόλος που επιθυμούμε κάθε φορά να αποδώσουμε στη μνήμη; Οι συγγραφείς μάς προτρέπουν να στοχαστούμε τους τρόπους με τους οποίους εκφράζονται και καλλιεργούνται οι αντιλήψεις περί μνήμης, καθώς και την επίδρασή τους στις νοηματικές παραστάσεις που άτομα, ομάδες ή κοινωνίες συγκροτούν για τον εαυτό τους, το παρελθόν και τον κόσμο.

Τα τελευταία χρόνια το θέμα της μνήμης, και μαζί το πρόβλημα της παρακμής της, εμφανίζεται συχνά τόσο στον καθημερινό και στον πολιτικό λόγο, όσο και στη βιβλιογραφία των κοινωνικών επιστημών και στις θεματικές των συνεδρίων. Η προδρομική επιστημονική συνάντηση που έγινε στο Τμήμα Κοινωνικής Ανθρωπολογίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου τον Φεβρουάριο του 1995 προσέγγισε το ζήτημα της μνήμης από τη σκοπιά της ανθρωπολογίας και της ιστορίας.

Περιλαμβάνοντας σε αναθεωρημένη και συμπληρωμένη μορφή τα πρακτικά εκείνης της συνάντησης, ο τόμος συγκεντρώνει προσεγγίσεις από διαφορετικά επιστημονικά πεδία και καλύπτει ένα ευρύτατο φάσμα θεμάτων: νευροφυσιολογία, ψυχανάλυση και ψυχιατρική, προφορική ιστορία, εθνικές και εθνοτικές ταυτότητες, λαϊκή παράδοση, σώμα, προσκύνημα, σχέση μνήμης και αντικειμένων.

Προϊόν της συνομιλίας ανάμεσα στην ανθρωπολογία και την ιστορία, ο συλλογικός αυτός τόμος επιχειρεί να συνεχίσει το διάλογο γύρω από ζητήματα στα οποία δοκιμάζονται οι δυνατότητες αμοιβαίου εμπλουτισμού των δύο κλάδων: ιστορία και ανθρωπολογία της μνήμης, εθνικές, εθνοτικές και κοινωνικές ταυτότητες, μνήμη και μεταβίβαση του τραύματος, σώμα και δωρεά οργάνων, προσκύνημα, βιογραφία, αντικείμενα του παρελθόντος και λαϊκή παράδοση.