AGAMEMNON

Ο μύθος του Αγαμέμνονα, δηλαδή η δολοφονία του αρχιστράτηγου της τρωικής εκστρατείας από τη γυναίκα του Κλυταιμήστρα και τον εραστή της Αίγισθο, απαντά για πρώτη φορά στην ομηρική Οδύσσεια. Εκτός αυτού, γνωρίζουμε ότι γινόταν λόγος και σε άλλα ποιήματα της αρχαϊκής εποχής, όπως ήταν οι "Νόστοι", ο ησιόδειος "Γυναικών Κατάλογος" και η στησιχόρεια "Ορέστεια" από την οποία άντλησαν στοιχεία οι μεταγενέστεροι Αθηναίοι τραγικοί, Αισχύλος και Ευριπίδης.

Τον 5ο αι. π.Χ. εμφανίστηκαν δύο σημαντικές λογοτεχνικές πραγματεύσεις του μύθου, μία από τον χορικό λυρικό ποιητή Πίνδαρο στον ενδέκατο "Πυθιόνικο" (474 ή 454 π.Χ.) και μία από τον τραγικό Αισχύλο, ο οποίος το 458 π.Χ. παρουσίασε στην Αθήνα την τριλογία του Ορέστεια. Από τότε και για όλη την υπόλοιπη αρχαιότητα η αισχύλεια προεγμάτευση του μύθου λειτούργησε ως η πιο έγκυρη εκδοχή.

Μετά τον 5ο αι. π.Χ. καμία ελληνική τραγωδία με τον τίτλο "Αγαμέμνων" δεν μαρτυρείται. Οι Ρωμαίοι δραματικοί ποιητές των δημοκρατικών χρόνων (Έννιος, Πακούβιος, ’κκιος) εμπνεύστηκαν από το τραγικό τέλος του Έλληνα αρχιστράτηγου. Την εποχή του Αυγούστου ο μύθος του Αγαμέμνονα ήταν ισχυρός στη Ρώμη αφού τον μνημονεύουν ποιητές όπως ο Βιργίλιος, ο Προπέρτιος και ο Οβίδιος. Επιπλέον, ο μύθος του Μυκηναίου βασιλιά αποτέλεσε αντικείμενο της ρωμαϊκής παντομίμας.

Μετά τον αισχύλειο "Αγαμέμνονα", η μοναδική πλήρως σωζόμενη τραγωδία πάνω στο ίδιο θέμα, είναι ο "Agamemnon" του Σενέκα. Η συγκεκριμένη ρωμαϊκή τραγωδία γράφτηκε τον 1ο αι. μ.Χ. διακρίνεται για την ποιητική γλώσσα, τη δραματική ένταση, τις ζωηρές εικόνες, τις ψυχολογικές διακυμάνσεις των ηρώων και τα δυνατά πάθη τους. Χωρίς υπερβολή, ο σενέκειος "Agamemnon" μπορεί να σταθεί επάξια δίπλα στο μνημειώδες ομώνυμο δημιούργημα του Αισχύλου.