ΡΩΓΜΕΣ ΣΤΗ ΘΕΟΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΠΑΤΕΡΩΝ

Ο ΠΕΡΙ ΓΥΝΑΙΚΟΣ ΛΟΓΟΣ ΤΩΝ ΠΑΤΕΡΩΝ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΜΕΛΕΤΗΜΑΤΑ

Ποια είναι η ανθρωπολογία των Πατέρων για τη γυναίκα; Είναι ο λόγος ο πατερικός ύμνος ή κόλαφος για το θηλειών γένος; Υπάρχουν ρωγμές στη θεολογία των Πατέρων; Έχουμε την αίσθηση ότι σε κάθε ανθρώπινο δημιούργημα υπάρχουν ατέλειες. Το ανθρώπινο πάντα υπόκειται στην αρχή της διαψευσιμότητας ή της επιλάθευσης. Το να αντιμετωπίζεται η θεολογία των Πατέρων σαν κάτι που υπερβαίνει το ανθρώπινο, σαν κάτι που δεν έχει τα σημάδια του χώρου και του χρόνου, σαν κάτι που είναι εκ προοιμίων αλάνθαστο ως αγιοπνευματικό είναι θεώρηση κατά τη γνώμη μας επισφαλής. Είναι αν θέλει κανείς παρερμηνεία και παρεξήγηση και αυτής της ίδιας της αγιότητας.

Η αγιότητα δεν είναι, καταπώς νομίζουν πολλοί, αποτετελεσμένη πράξη δεν την κερδίζει ο άγιος και μετά την εξασφαλίζει στο διηνεκές είναι πράξη δύσκολη, επικίνδυνη, με συνεχείς πτώσεις και αναστάσεις. Τον Θεό ο άγιος περισσότερο τον χάνει παρά τον κερδίζει. Και η στιγμή που τον κερδίζει είναι ο θρίαμβος και η αγαλλίασή του. Στα όρια όμως της πορείας αυτής υπάρχουν κενά, λάθη και αστοχίες, προερχόμενα και από μείζονες Πατέρες της Εκκλησίας. Οφείλουμε ως επιστήμονες της θεολογίας να παραδεχθούμε την ύπαρξη ρωγμών στον λόγο των Πατέρων και να είμαστε τίμιοι με τα κείμενά μας. Διαφορετικά η ιδεολογία εντός της θεολογίας θα επικρατεί, τα προβλήματα όμως θα παραμένουν άλυτα.

Σε ό, τι αφορά τη γυναίκα εκφράσεις όπως Γένος κουφόν και ασθενές, Βραδεία εις σύνεσιν η γυνή, Παγίς ηδονής η γυνή, Τύπος ηδονής και αμαρτίας, Προύχον και ηγεμονεύον το άρρεν, Μείον και υπεζευγμένον το θήλυ μας υποχρεώνουν να δεχθούμε την ύπαρξη ρωγμών στο σώμα των Πατέρων, οι οποίες κλονίζουν συθέμελα και κατακρημνίζουν παγιωμένες βεβαιότητες όπως είναι η περίφημη θεολογική ισοτιμία των φύλων. Η έρευνά μας απεναντίας κατέδειξε ότι οι μεγάλοι Πατέρες της Εκκλησίας υπήρξαν λίαν ευέμπτωτοι στην πρόσληψη φιλοσοφικών όρων που εξαίρουν το άρρεν και υποβαθμίζουν το θήλυ γένος. Το ανέμπτωτον, όρος που χρησιμοποιεί κατά κόρον ο Στωικός φιλόσοφος Χρύσιππος, ως σταθερό και τέλειο δεν μπορεί να έχει εφαρμογή σε έργα ανθρώπινα, όσο υψηλά και αν είναι αυτά και αυτό ισχύει και για τα πατερικά έργα.

Γι' αυτό και επιλέξαμε ως εξώφυλλο το Stonehenge του John Constable για να παραστήσουμε και αισθητά το γκρέμισμα των βεβαιοτήτων, το οποίο όμως ο αληθινός επιστήμων της θεολογίας δεν πρέπει να φοβάται, αλλά οφείλει απροκατάληπτα να το καταγράφει και επιστημονικά να το διερευνά. Μόνο έτσι θα συμβάλλει στην εξέλιξη και στο προχώρημα της επιστήμης της θεολογίας με μόνο γνώμονα την εκζήτηση της αλήθειας χωρίς φόβο και πάθος. ’λλωστε ο επιστήμων, όπως τονίζει ο κορυφαίος της Ποικίλης Χρύσιππος, όταν διερευνά διαπράττει ευπραγία, αντίθετα όταν σιωπά κακουργία.