ΤΟ ΠΕΠΛΟ ΤΗΣ ΑΝΤΙΛΗΨΗΣ

ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΑ

Στην καθημερινή μας ζωή δεν αμφιβάλλουμε ότι οι αισθήσεις μάς παρουσιάζουν άμεσα την αντικειμενική πραγματικότητα, όμως διάφορα φαινόμενα όπως οι ψευδαισθήσεις και οι παραισθήσεις μάς οδηγούν να αναρωτηθούμε: Μήπως η πρόσβασή μας στον κόσμο μέσω της αισθητηριακής αντίληψης δεν είναι άμεση αλλά διαμεσολαβημένη; Υπάρχει άραγε ένα πέπλο της αντίληψης που παρεμβάλλεται ανάμεσα στο υποκείμενο και την πραγματικότητα;

Το κλασικό αυτό φιλοσοφικό ερώτημα, γνωστό στη σύγχρονη συζήτηση ως το πρόβλημα της αντίληψης, παρουσιάζεται κυρίως με τους όρους της διαμάχης ανάμεσα στον άμεσο και τον έμμεσο ρεαλισμό.

Η παρούσα εργασία αναλύει τις σύγχρονες θεωρίες αντίληψης υπό το πρίσμα αυτής της διαμάχης με κύριο άξονα το κομβικό επιχείρημα της ψευδαίσθησης. Έτσι εξετάζει το διαζευκτισμό, την αποβλεπτική θεωρία και την ενεργητική αντίληψη από την πλευρά του άμεσου ρεαλισμού καθώς και την επιρρηματική θεωρία και τη θεωρία των αισθητηριακών δεδομένων από την πλευρά του έμμεσου. Σε αντίθεση με την επικρατούσα τάση που ευνοεί τις θέσεις των άμεσων ρεαλιστών σε συνάρτηση με το κυρίαρχο φυσικαλιστικό κοσμοείδωλο, η συγγραφέας προτείνει την επανεκτίμηση της θεωρίας των αισθητηριακών δεδομένων. Υποστηρίζει ότι η θεωρία αυτή έχει πλεονεκτήματα έναντι των αντιπάλων της και καταλήγει στην αποδοχή του πέπλου της αντίληψης που μας κρύβει τα πράγματα καθ’ εαυτά.